literatura – Borussia Olsztyn

Toń. Mazurska głębia – spotkanie autorskie z Ishbel Szatrawską | sobota, 4 listopada godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę 4 listopada o godz. 16.00 zapraszamy na rozmowę z Ishbel Szatrawską o jej najnowszej książce pt. „Toń”. Autorka brawurowego dramatu „Żywot i śmierć pana Hersha Liebkina z Sacramento w stanie Kalifornia” tym razem proponuje czytelnikom powieść osadzoną w wojennych i powojennych realiach mazurskich.
Od upadku Prus Wschodnich i ich stolicy Königsbergu, poprzez bezprawie i chaos pierwszych lat na tzw. Ziemiach Odzyskanych, po współczesność i kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Tylko odwrotnie, burząc chronologię, stereotypy i literackie przyzwyczajenia. Realizm czy budowanie nowej mitologii? Diagnoza mazurskiego fatum? Z pewnością poruszający obraz splątanych ludzkich losów i niezawinionego cierpienia.
Rozmowę z naszą gościnią poprowadzi Joanna Wilengowska.
Fragmenty powieści „Toń” przeczyta Małgorzata Rydzewska – aktorka Teatru im. Stefana Jaracza

Partnerem wydarzenia jest Teatr im. Stefana Jaracza

Ishbel Szatrawska – ur. 1981 w Olsztynie. Dramatopisarka, powieściopisarka, felietonistka „Polityki”. Absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka m.in. „Wolnego strzelca” i „Żywotu i śmierci pana Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia”, za który otrzymała m.in. nominację do Paszportu Polityki, Wawrzyn – Literacką Nagrodę Warmii i Mazur 2023 i nagrodę Olśnienia Empiku. „Toń” została wydana nakładem Wydawnictwa Cyranka we wrześniu 2023 i jest jej pierwszą powieścią. Mieszka i pracuje w Krakowie.

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Bogdan Frymorgen

„Słowo to jabłko, śliwka, sen…” – spotkanie z poezją jidysz | Piątek, 13 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W piątek, 13 października o godz. 17.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna na wieczór „Słowo to jabłko, śliwka, sen…” – będzie to spotkanie z poetkami jidysz i ich twórczością.

Gościnią wieczoru jest Karolina Szymaniak, tłumaczka i redaktorka przekrojowej antologii ich utworów „Moja dzika koza”, która ukazała się nakładem wydawnictwa „Austeria”.

Podczas wieczoru będzie można usłyszeć polskie przekłady kilkunastu wybranych wierszy w wykonaniu Borussiańskiego kółka dramatycznego, kierowanego przez Ewę Mazgal.

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Brakoniecki Forever! | sobota 10 grudnia godz. 17.30 | Dom Mendelsohna

W najbliższą sobotę, 10 grudnia o godz. 17.00 zapraszamy na wyjątkowy wieczór – swoje 70. urodziny będzie obchodził Kazimierz Brakoniecki – poeta, pisarz, tłumacz, animator kultury, współzałożyciel „Borussii” i pierwszy redaktor naczelny czasopisma pod tym samym tytułem, laureat licznych nagród za twórczość kulturalną i literacką.
Na urodzinowy benefis naszego borussiańskiego ojca-założyciela, Warmińskiego Buddy, światologa zapraszamy Borussian, Przyjaciół, Znajomych, Sympatyków i Czytelników. W sobotni wieczór chcemy wspólnie fetować intelekt i galaktyczną wrażliwość Autora.

W programie wieczoru:
Laudacja dla Jubilata: prof. Leszek Żyliński (UMK Toruń)
Prezentacja najnowszej książki Kazimierza Brakonieckiego „Dziennik olsztyński 1989-1993” (Wydawnictwo CONVIVO, współpraca WK „Borussia”)
Wystąpienia Szacownych Gości

Zapraszamy do udziału!

Organizatorzy i partnerzy:
Fundacja Borussia
Wspólnota Kulturowa Borussia
Goethe-Institut w Warszawie
Wydawnictwo Convivo

Festiwal Mendelsohna – zapraszamy na wydarzenia 6, 9, 10 i 11 grudnia 2022!

Grudzień to ostatni miesiąc tegorocznego Festiwalu Mendelsohna odbywającego się w 2022 roku pod hasłem „Granice.”
Co przed nami w tym tygodniu?

✅ wtorek, 6.12.2022 godz. 17.00
Dom Mendelsohna ul. Zyndrama z Maszkowic 2
Momenty kluczowe – polsko-niemieckie laboratorium artystyczne nieopowiedzianych historii
Prezentacja projektu z udziałem artystów Diany Wesser z Lipska i Grzegorz Gromek z Olsztyna
✅ piątek, 9.12.2022 godz. 17.00
Dom Mendelsohna ul. Zyndrama z Maszkowic 2
Zawód: historyk – spotkanie z prof. Andrzejem Friszke
Prowadzenie: prof. Robert Traba
W dyskusji wezmą udział Jan Olaszek i Tomasz Siewierski – współautorzy książki „Zawód: historyk”
✅ sobota, 10.12.2022 godz. 17.00
Dom Mendelsohna ul. Zyndrama z Maszkowic 2
Jubileuszowe spotkanie Borussian, Przyjaciół, Znajomych, Czytelników z Kazimierzem Brakonieckim
✅ niedziela, 11.12.2022 godz. 13.00
Dom Mendelsohna ul. Zyndrama z Maszkowic 2
Święta żydowskie i chrześcijańskie- tradycje i zwyczaje – warsztaty plastyczne: Kartki świąteczne. Prowadzenie: Ewa Pohlke

Zapraszamy do udziału.
Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe Festiwalu Mendlesohna: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.
* * *
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Rozmówki śląsko-warmińskie – spotkanie autorskie ze Zbigniewem Rokitą | wtorek, 15 listopada godz. 17.00

W ramach trwającego Festiwalu Mendelsohna we wtorek, 15 listopada o 17.00 serdecznie zapraszamy do Domu Mendelsohna na spotkanie autorskie ze Zbigniewem Rokitą – autorem znakomitej książki „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku”, laureatem Nagrody Literackiej Nike w 2021 r.

Spotkanie prowadzi będzie Joanna Wilengowska – jak zapowiada, będzie to rozmowa Warmiaczki ze Ślązakiem o tożsamościowych pułapkach i odkryciach, banałach modrej kapusty i rolady, mniejszościach i większościach w niebezpiecznej odmianie narodowej arytmetyki, o ludziach ze starych zdjęć i ich miejscu w naszym życiu.

W czasie spotkania fragmenty książki „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” przeczyta Marcin Kiszluk, aktor Teatru Jaracza w Olsztynie.

Książkę będzie można nabyć po spotkaniu z Autorem.

Zbigniew Rokita (ur. 1989) – reporter, redaktor, specjalizuje się w problematyce Europy Wschodniej i Górnego Śląska. Autor książek reporterskich Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku (podwójnie nagrodzonej Nagrodą Literacką Nike oraz która otrzymała nominację do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, nagrody Ambasador Nowej Europy i Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego) oraz Królowie strzelców. Piłka w cieniu imperium (książka została przełożona na język ukraiński, a spektakl na jej podstawie wystawiono w Teatrze Nowym w Zabrzu). Autor sztuk teatralnych Nikaj (Teatr Zagłębia, reż. Robert Talarczyk) i Weltmajstry (Teatr Korez, reż. Robert Talarczyk). Pochodzi z Gliwic, mieszka w Katowicach.

Zapraszamy do udziału. Wstęp wolny! Ilość miejsc ograniczona.

Wsparcie finansowe Festiwalu Mendlesohna: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Kazimierz Brakoniecki o Charlesie Reznikoffie | środa 9 listopada godz. 17.00 Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy na kolejne wydarzenie Festiwalu Mendelsohna! W środę 9 listopada o godz. 17.00 w Domu Mendelsohna Kazimierz Brakoniecki opowie o Charlesie Reznikoffie i jego księdze „Testimony The United States 1885-1915”.

Charles Reznikoff (1894-1976) to amerykański poeta, pisarz i dramaturg, potomek imigrantów żydowskich z Rosji mieszkających na Brooklynie.
Był autorem miniatur lirycznych, cyklów wierszy, w tym „Holocaust” (1975), opartego na stenogramach z rozpraw norymberskich, powieści, m.in. inspirowanych losami swoich rodziców.
Reznikoff ma w dorobku poemat o historii amerykańskiej diaspory żydowskiej „Testimony: The United States 1885–1915” (Świadectwo. Stany Zjednoczone 1885–1915). Jego fragmenty opublikował w 1965 i 1968 r., lecz dzieło to pozostałe nieukończone.
Na opowieść o twórczości Charlesa Reznikoffa zaprasza Kazimierz Brakoniecki – poeta i pisarz, redaktor, tłumacz poezji francuskiej, animator kultury, współzałożyciel „Borussii”. 9 listopada w Domu Mendelsohna usłyszymy także fragmenty poezji Reznikoffa w tłumaczeniu Brakonieckiego.
Zapraszamy do udziału. Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.
* * *
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

VII Festiwal Mendelsohna „Granice” 21.10.-21.12.2022 | Zapraszamy!

Serdecznie zapraszamy na tegoroczny Festiwal Mendelsohna! VII edycja festiwalu odbywa się w roku jubileuszowym – w 135. rocznicę urodzin patrona naszego wydarzenia – architekta i wizjonera, urodzonego w 1887 r. w Olsztynie.

W tym roku w programie festiwalu, który odbywać się będzie od 21 października do 21 grudnia znajduje się blisko 30 różnych wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Zapowiedzi kolejnych wydarzeń znajdą Państwo na naszej stronie internetowej oraz oraz na fanpega’ch: facebook.com/Borussia.Olsztyn i facebook.com/festiwalmendelsohna.

Zainicjowany przez olsztyńską „Borussię” Festiwal Mendelsohna tworzy przestrzeń do debat wokół aktualnych przemian kulturowych i społecznych w regionie, Polsce i Europie, promuje środowiska i działania obywatelskie, ukazując znaczenie twórczości architekta Ericha Mendelsohna oraz szerzej – wielokulturowego dziedzictwa regionu.

Program do pobrania: PROGRAM RAMOWY FESTIWALU MENDELSOHNA PAŹDZIERNIK 2022

Festiwal Mendelsohna odbywa się dzięki wsparciu finansowemu: Goethe-Institut Warszawa, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Fundacja im. Róży Luksemburg.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Zapraszamy do udziału!

TamaraFest w Domu Mendelsohna 19 maja o godz. 18.00

Zapraszamy 19 maja o godz. 18.00 na TamaraFest czyi święto Tamary Bołdak-Janowskiej, pisarki, poetki, eseistki, związanej ze Stowarzyszeniem Wspólnota Kulturowa „Borussia” od początków jego istnienia. Jej twórczość wpisuje się w borussiańskie rozumienie tego co lokalne i uniwersalne oraz tego, jaką rangę ma opowiadanie o przeszłości dla przyszłości Europy i świata. Mówiąc o swoich białorusko-tatarskich korzeniach, o swoim rozumieniu feminizmu, swoim pojmowaniu istoty człowieczeństwa, jest artystką i myślicielką ważną nie tylko w naszym regionie. Fetujmy więc Tamarę, czytajmy ją, świętujmy jej istnienie.

W trakcie uroczystości wzniesiemy toast za pomyślność naszej bohaterki! Będzie można również nabyć książki Tamary Bołdak-Janowskiej po zadziwiająco niskich cenach.

Prowadzenie: Joanna Wilengowska

Wydarzenie objęte honorowy patronatem Prezydenta Olsztyna

Partner wydarzenia: Olsztyński Teatr Lalek

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie

Motyw graficzny: Andrij Fil

Dziś mija 30 lat od dnia rejestracji Wspólnoty Kulturowej „Borussia”

Siódmego grudnia 1990 roku Sąd Wojewódzki w Olsztynie zarejestrował stowarzyszenie pod nazwą Wspólnota Kulturowa „Borussia”. W ten sposób zwieńczone zostały wielomiesięczne dyskusje programowe. Ich efektem był „Manifest”. Pierwszym przewodniczącym został Robert Traba. Kazimierz Brakoniecki przyjął misję tworzenia kwartalnika. Już w kilka miesięcy później ukazała się pierwsza publikacja „Biblioteki Borussii” – reedycja w nowym opracowaniu Ilustrowanego przewodnika po Mazurach pruskich i Warmii Mieczysława Orłowicza, a wkrótce tłumaczenie dzieła z połowy XIX wieku Idea polskości mazurskiego Niemca, Ferdynanda Gregoroviusa. Finałem roku pierwszego była międzynarodowa konferencja „Prusy Wschodnie – dziedzictwo i nowa tożsamość”.

Echo medialne przerosło najśmielsze oczekiwania twórców. O „Borussii” pisano i mówiono od dzienników i rozgłośni regionalnych przez „Gazetę Wyborczą” i „Tygodnik Solidarność” po audycje Tadeusza Nowakowskiego na falach Radia Wolna Europa. Profesor Tadeusz Chrzanowski na łamach „Tygodnika Powszechnego” swój entuzjastyczny artykuł zakończył frazą: „Nie dajcie się chłopcy i dziewczęta, trzymajcie kurs. Najwyższy czas budować Polskę realną: to znaczy taką, która jest zakorzeniona i w przeszłości, i w teraźniejszości, boć to przecież jest nasza Polska!” Spuentowałem ją równie entuzjastycznym niedowierzaniem: „Wytrzymamy! (?)”. Wytrzymaliśmy!

„Manifest” i apel Tadeusza Chrzanowskiego pozostają aktualne. Jest to dowód, że autentycznie twórcza wizja i kreatywne działanie nie starzeją się. Może być to także powód frustracji, że po 30 latach musimy znowu przypominać elementarz demokratycznych zasad. Jedno jest pewne: „Borussia” pokazała, jak niemożliwe, staje się możliwym; jak idea przekształca się w twórcze działanie i tworzenie wartości.

I tak trzymajmy!

Robert Traba

Przypominamy TEKST MANIFESTU BORUSSII

Ciemność i partnerzy – rozmowa online z litewskim pisarzem Sigitasem Parulskisem | piątek, 4 grudnia godz. 18.00

W ramach trwającego w 2020 roku wirtualnie Festiwalu Mendelsohna pod hasłem HORYZONTY zapraszamy na spotkanie z Sigitasem Parulskisem – litewskim pisarzem, poetą, eseistą i krytykiem literackim. Okazją do spotkania jest ukazanie się w Polsce powieści Parulskisa „Ciemność i partnerzy” [Tamsa ir partneriai] – książkę w przekładzie Izabeli Korybut-Daszkiewicz wydało Wydawnictwo Czarne. Spotkanie z Autorem poprowadzi dr Alina Kuzborska.

Spotkanie można oglądać na platformie YouTube – Ciemność i partnerzy LINK

W Litwie powieść „Ciemność i partnerzy” ukazała się w 2012 r. i wzbudziła wiele kontrowersji. Krytyka pomijała ją początkowo milczeniem, pojawiały się zarzuty, że autor „kala własne gniazdo”. Sigitas Parulskis wsadził bowiem przysłowiowy kij w mrowisko, odkrywając na łamach książki niechlubne karty historii Litwy. Powieść opowiada o Zagładzie Żydów litewskich.
Główny bohater, Vincentas, jest fotografem i mieszka w Kownie. W czasie zawieruchy początku wojny, która wkracza na Litwę nomen omen sowiecką w czerwcu 1941 r., zawiera pakt z niemieckim esesmanem-estetą. W zamian za uratowanie życie swoje i swojej żydowskiej kochanki zobowiązuje się do dokumentowania aktów śmierci najżarliwszych wrogów hitlerowców – Żydów. Mimowolnie Vincentas staje się świadkiem koronnym Zagłady, której dokonują litewskie bataliony śmierci.

* * *

„Zaczynają się pogromy, Litwini biją, gwałcą i zabijają. Niemieccy żołnierze nawet nie muszą wydawać rozkazów, przyglądają się zbrodni. To samo dzieje się w wielu miastach i wsiach Litwy, a wkrótce potem powstają getta”.
(Z recenzji Michała Nogasia „Litewska czarna karta. Szychta z polowaniem za Żydów”, Książki. Magazyn do czytania, Dwumiesięcznik, luty 2020).

Zapraszamy do udziału w spotkaniu z Sigitasem Parulskisem o trudnej, nieprzepracowanej historii, która łączy losy Litwinów i Polaków, Żydów, o światełku na HORYZONCIE – przebaczaniu i pojednaniu, które jest możliwe dzięki odwadze ludzi.

Spotkanie w języku litewskim z tłumaczeniem na polski. Tłumaczenie: Agnieszka Rembiałkowska.

Spotkanie odbywa się dzięki wsparciu Litewskiego Instytutu Kultury [Lietuvos kultūros institutas] w Wilnie oraz Ambasady Republiki Litewskiej w Polsce.

Tag Archives: literatura