Tag Archives: Żydzi

„Ślady pamięci – Żydzi z Sensburga” w opowieści Magdaleny Lewkowicz | Sobota, 25 listopada, godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę 25 listopada o godz. 16.00 wspólnie z Magdaleną Lewkowicz zapraszamy do Domu Mendelsohna na opowieść o świecie Żydów z Sensburga, czyli przedwojennego Mrągowa.

Historia żydowskich mieszkańców przedwojennego Mrągowa po 1945 r. na dziesięciolecia popadła w zapomnienie. Nikt nie potrafił przywołać ani miejsc, ani postaci związanych z dziejami tutejszej gminy. Kiedy rozpoczął się proces odkrywania żydowskich śladów w krajobrazie mazurskiego miasta i jakie były jego początki? Kto dziś w Mrągowie pamięta o tutejszej społeczności żydowskiej? Czy jej historia jest ważna dla współczesnych mieszkańców miasta, w tym dla młodego pokolenia? Czy świadomość mrągowian o dziejach ich „małej ojczyzny” ulega w ostatnich latach zmianie?

Między innymi na te pytania spróbujemy odpowiedzieć podczas spotkania z Magdaleną Lewkowicz, nauczycielką i edukatorką, badaczką lokalnej historii, która kilkanaście lat temu zainicjowała w Mrągowie działania edukacyjne wokół historii tutejszej gminy żydowskiej i zaczęła jej dokumentowanie. Z jej inicjatywy, po kilkuletnich staraniach, w 2018 r. odsłonięto tablicę upamiętniającą cmentarz żydowski w Mrągowie. Magdalena Lewkowicz została dwukrotnie wyróżniona Nagrodą im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata” (2014, 2015). W 2018 r. znalazła się wśród laureatów prestiżowej „Nagrody POLIN”.

Spotkanie odbywa się w cyklu „MY Mendelsohn. Mozaika pamięci”

***
Wsparcie finansowe Festiwalu Mendelsohna: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *
Fot. archiwum Magdaleny Lewkowicz
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Rodzina Grumachów z Barczewa, Olsztyna, Królewca i Berlina. Fotograficzna podróż w czasie – wykład prof. Ruth Leiserowitz | piątek, 24 listopada godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy w piątek, 24 listopada o godz. 17.00 na wykład prof. Ruth Leizerowitz „Rodzina Grumachów z Barczewa, Olsztyna, Królewca i Berlina. Fotograficzna podróż w czasie”.

Podczas wykładu w Domu Mendelsohna prof. Ruth Leiserowiz przedstawi historię rodziny Grumachów, pochodzącą z dawnych Prus Wschodnich, którą odtworzyła na podstawie badań archiwalnych. Punktem wyjścia do opowieści o historii Grumachów, która ma swój początek w Wartenburgu (dzisiejszym Barczewie) i Allenstein (Olsztynie), a która kończy się w Jerozolimie, jest zdjęcie przedstawiające Nathana Grumacha i jego żonę Friederike, którzy pobrali się w 1893 r. Jak potoczyło się życie małżeństwa Grumachów, gdzie pozostawili swój ślad? Narracja skupia się na Allenstein w latach osiemdziesiątych XIX wieku, ale także na Berlinie podczas II wojny światowej.

Dr Nathan Grumach (1863-1908) przyszedł na świat w Wartenburgu (Barczewie) w rodzinie właściciela tutejszego tartaku Moritza Grumacha i jego żony Johanny z domu Abrahamsohn. Był uzdolniony muzycznie i miał piękny, czysty głos. Chętnie pomagał w synagodze i gdy wracał do domu na szabat, śpiewał tam podczas nabożeństw. Grumach poślubił pochodzącą z Allenstein (Olsztyna) Friederike Mendelsohn. Para zamieszkała w Tilsit (dziś Sowietsk w obwodzie kaliningardzkim), gdzie Grumach pracował jako notariusz.

Prof. dr Ruth Leiserowitz (Uniwersytet Humboldta w Berlinie) od 2009 r. jest zastępczynią dyrektora Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Zajmuje się historią krajów nadbałtyckich oraz dziejami Żydów. Wraz z mężem i przyjaciółmi założyła stowarzyszenie „Żydzi w Prusach Wschodnich”, w którym aktywnie działa.

Spotkanie w języku polskim.
Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Spotkanie „Jerozolima – mit, mistyka, czas” | czwartek 16 listopada godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy do Domu Mendelsohna w czwartek 16 listopada o 17.00 na spotkanie „Jerozolima – mit, mistyka, czas.
O mieście – micie opowie ks. Henryk Błaszczyk w rozmowie z dziennikarką Ewą Mazgal.

Początki Jerozolimy – świętego miasta Żydów, chrześcijan i muzułmanów – sięgają czasów mitycznych, ale jej wpływ na dzieje świata od najdawniejszych czasów jest jak najbardziej realny. Na spotkaniu z ks. Henrykiem Błaszczykiem przedstawimy losy miasta od epoki królów Dawida i Salomona oraz budowy I świątyni. Zatrzymamy się w mieście Heroda Wielkiego, który nakazał rzeź niewiniątek. Opowiemy o Jezusie w Jerozolimie i zburzeniu miasta przez Rzymian. Przypomnimy wyprawy krzyżowe, których celem była „Jerozolima wyzwolona” i wielki ruch pielgrzymkowy, z którym wiąże się olsztyńska kaplica jerozolimska.
Jerozolima – miasto symbol – jest częścią dramatycznej izraelsko-palestyńskiej historii, a dzisiaj przyszłość tego skrawka ziemi, jak wiele razy wcześniej, spowija mrok. Czy kiedykolwiek w mieście Jeruzalem nie będzie „śmierci ani smutku, ani boleści”?

Wsparcie finansowe Festiwalu Mendelsohna: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg
* * *
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

„Dziedzictwo kłopotliwe czy zapomniane? Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska” | piątek 20 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W piątek, 20 października zapraszamy na wieczór z dr. Leszkiem Jodlińskim – historykiem sztuki, politologiem, muzeologiem i wydawcą. Spotkanie „Dziedzictwo kłopotliwe czy zapomniane? Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska”, które odbędzie się w Domu Mendelsohna, poprowadzi Aleksander Suhak – historyk i edukator.

Podczas spotkania chcemy wspólnie przyjrzeć się przestrzeni kulturowej Śląska i przypomnieć niemiecko-żydowskich mieszkańców tych ziem, których historia dobiegła tragicznego kresu wraz z zakończeniem II wojny światowej. W swojej książce „Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska” wnikliwie i ze znawstwem opisuje je Leszek Jodliński, nie tylko przybliżając ich indywidualne losy, lecz także umieszczając je w szerszym kontekście historycznym.

Wśród bohaterów książki Leszka Jodlińskiego znajduje się m.in. Erwin Weichmann, lokalny przedsiębiorca i kupiec, na zlecenie którego Erich Mendelsohn zaprojektował w Gliwicach dom tekstylny Weichmanna (Seidenhaus Weichmann).

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

Paertnerem wydarzenia jest Wydawnictwo AZORY.
* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Archiwum L. Jodlińskiego

„Mizrach – symbole niosą nadzieję” – kreatywne warsztaty międzypokoleniowe | sobota, 14 października. godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę, 14 października o godz. 16.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna dzieci i osoby dorosłe, zainteresowane udziałem w międzypokoleniowych warsztatach kreatywnych „Mizrach – symbole niosą nadzieję”.

Podczas warsztatów uczestnicy wykonają ozdobne dekoracje zwane MIZRACHEM. Mizrach to z języka hebrajskiego „wschód”. W żydowskiej sztuce nazwą tą określa się także ozdobne tablice, zawieszane w domach i synagogach na ścianie wschodniej, dla zaznaczenia kierunku świętego miasta. Prowadząca warsztaty Ewa Pohlke opowie o tradycji tworzenia mizrachów, typowych symbolach i motywach oraz ich znaczeniu.

Do tworzenia mizrachów uczestnicy warsztatów użyją nożyczek, kolorowego papieru, bibuły, kolorowych flamastrów i gotowych szablonów. Wszystkie niezbędne materiały zapewniają organizatorzy, ale można też przynieść ze sobą własne materiały lub narzędzia. Gotowe dekoracje uczestnicy będą mogli zabrać po zajęciach do domu.

Zajęcia potrwają ok. 2 godzin.

Wstęp bezpłatny. Ilość miejsc ograniczona.

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Ewa Pohlke

VII Festiwal Mendelsohna „Granice” 21.10.-21.12.2022 | Zapraszamy!

Serdecznie zapraszamy na tegoroczny Festiwal Mendelsohna! VII edycja festiwalu odbywa się w roku jubileuszowym – w 135. rocznicę urodzin patrona naszego wydarzenia – architekta i wizjonera, urodzonego w 1887 r. w Olsztynie.

W tym roku w programie festiwalu, który odbywać się będzie od 21 października do 21 grudnia znajduje się blisko 30 różnych wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Zapowiedzi kolejnych wydarzeń znajdą Państwo na naszej stronie internetowej oraz oraz na fanpega’ch: facebook.com/Borussia.Olsztyn  i facebook.com/festiwalmendelsohna.

Zainicjowany przez olsztyńską „Borussię” Festiwal Mendelsohna tworzy przestrzeń do debat wokół aktualnych przemian kulturowych i społecznych w regionie, Polsce i Europie, promuje środowiska i działania obywatelskie, ukazując znaczenie twórczości architekta Ericha Mendelsohna oraz szerzej – wielokulturowego dziedzictwa regionu.

Program do pobrania: PROGRAM RAMOWY FESTIWALU MENDELSOHNA PAŹDZIERNIK 2022

Festiwal Mendelsohna odbywa się dzięki wsparciu finansowemu: Goethe-Institut Warszawa, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Fundacja im. Róży Luksemburg.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Zapraszamy do udziału!

Festiwal Mendelsohna | 3-6 października 2019 | Olsztyn

W imieniu organizatorów Festiwalu Mendelsohna: Fundacji Borussia, Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia” i Stowarzyszenia Na Rzecz Kultury Żydowskiej B’Jachad serdecznie zapraszamy na Festiwal Mendelsohna, który w tym roku odbędzie się pod hasłem „Ziemia”.

W czasie Festiwalu Mendelsohna przypominamy o wielokulturowej historii Olsztyna i dorobku Ericha Mendelsohna, uczymy się dialogu międzykulturowego w praktyce, doświadczamy spotkania…

Program festiwalu: czwartek 3.10.2019 r., piątek 4.10.2019 r., sobota 5.10.2019 r., niedziela 6.10.2019 r.

Biuro Festiwalu Mendelsohna: Dom Mendelsohna, ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Czynne od 3.10. do 6.10 w godz. 9:00-18:00, tel. 89 523 72 93

e-mail: sekretariat@borussia.pl

Klub Festiwalowy: Galeria Usługa Jazz Bar, ul. Stare Miasto 2

Patronat honorowy: Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego Gustaw M. Brzezin, Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Miasta Olsztyna, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Fundacja im. Róży Luksemburg.

Partnerzy: Wydawnictwo AGORA, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, Galeria Sztuki „Synagoga Barczewo”. Freudne der Borussia Olsztyn Allenstein, I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Olsztynie, VI Liceum Ogólnokształcące im. Gabriela Narutowicza, XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii i Georga Dietrichów, Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Erica Mendelsohna w Olsztynie, Szkoła Podstawowa nr 10 im. Władysława Broniewskiego w Olsztynie, Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jarosława Dąbrowskiego w Olsztynie, Szkoła Podstawowa nr 29  im. Jana Liszewskiego w Olsztynie, Integracyjna Świetlica Romska „Gaja”.

Patronat medialny: Gazeta Wyborcza Olsztyn, Gazeta Olsztyńska, Radio UWM FM, Polskie Radio Olsztyn, TVP 3 OLSZTYN

Wolontariusze Festiwalu Mendelsohna: Grupa projektowa „Generation Europe”

 

facebook.com/Festiwal Mendelsohna

facebook.com/Borussia.Olsztyn

www.borussia.pl

Motyw: Ewa Pohlke

Projekt: Andrij Fil

Oprawa fotograficzna Festiwalu: Jacek Sztorc Fotografia

 

 

Spotkanie z Michaelem Wieckiem, autorem „Miasta utraconego” | niedziela, 14 kwietnia godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

Zapraszamy na spotkanie z Michaelem Wieckiem, urodzonym w 1928 roku w Królewcu skrzypkiem o niemiecko-żydowskich korzeniach, autorem książki„Miasto utracone. Młodość w Königsbergu w czasach Hitlera i Stalina”.

Rodzinie autora wspomnień udało się przeżyć wojnę w Królewcu. W 1948 roku wyjechali do radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec, a następnie do Berlina Zachodniego, gdzie Michael Wieck ukończył konserwatorium. Został koncertmistrzem Orkiestry Kameralnej w Stuttgarcie oraz pierwszym skrzypkiem Radiowej Orkiestry Symfonicznej.

Za działalność na rzecz dialogu chrześcijańsko-żydowskiego otrzymał Otto Hirsch Medal, został także odznaczony Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.

W rozmowie weźmie udział prof. Ruth Leiserowitz. Prowadzenie: Kornelia Kurowska. Fragmenty książki przeczyta Grzegorz Gromek.

Spotkanie z tłumaczeniem na język polski.

Organizatorzy i partnerzy:

Fundacja BORUSSIA, Ośrodek KARTA, Stowarzyszenie Juden in Ostpreussen, Deutsches Kulturforum östliches Europa, Goethe-Institut Warschau, Ostpreußisches Landesmuseum, Fundacja Konrada Adenaueraw Warszawie.

Światło Chanuki w Domu Mendelsohna | sobota 8 grudnia godz. 14.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę, 8 grudnia dorosłych i dzieci zapraszamy do Domu Mendelsohna na międzypokoleniowe warsztaty chanukowe „ŚWIATŁO CHANUKI W DOMU MENDELSOHNA”.
O genezie świąt Chanuki, zwyczajach i tradycjach związanych z obchodami Świąt Świateł opowie Eva Pohlke. Następnie zapraszamy do wspólnego tworzenia dekoracji świątecznych, kartek i lampionów z symboliką żydowską. Na uczestników będzie czekał tradycyjnie słodki chanukowy poczęstunek.
Spotkanie odbywa się w cyklu „Barwny Olsztyn”.
Wsparcie finansowe:  Goethe-Institut w Warszawie.

Zapraszamy do udziału!
Obowiązkowa rezerwacja miejsc: sekretariat@borussia.pl

BACK