Tag Archives: historia

Wernisaż wystawy „Zagubione wioski na Mazurach” | 26.10.2022 r.

Zapraszamy 26 października o godz. 15.00 na wernisaż wystawy „ZAGUBIONE WIOSKI NA MAZURACH”, który odbędzie się w Bibliotece Uniwersyteckiej UWM (ul. Oczapowskiego 12b w Olsztynie), I piętro.
Wystawa dokumentuje polsko-niemiecki projekt z udziałem studentów z Olsztyna i Düsseldorfu, którzy wspólnie badali historię zapomnianych mazurskich wsi w Puszczy Piskiej. W latach 2017-2019 prowadzili kwerendy w archiwach polskich i niemieckich. W poszukiwaniu informacji o dawnych mieszkańcach mazurskich wsi, ich życiu codziennym analizowali dokumenty, rejestry i umowy. Zebrane informacje opracowywali w artykułach naukowych, przedstawiając dzieje mazurskich rodzin i miejscowości, które zamieszkiwali. W ten sposób udało się stworzyć poruszającą opowieść o kilku zagubionych wioskach Puszczy Piskiej.
Podczas corocznych warsztatów historyczno-konserwatorskich studentki i studenci prowadzili pomiary odnalezionych w Puszczy Piskiej mogił i cmentarzy. Dokumentowali nagrobki, krzyże, inskrypcje i obramowania grobów. W inwentaryzacjach opisywali również historyczny drzewostan oraz charakterystyczne dla cmentarzy nasadzenia. Czyścili i porządkowali zapomniane mazurskie nekropolie.
Wystawa powstała we współpracy Fundacji Dom Gerharta Hauptmanna z Düsseldorfu, „Borussii”, w partnerstwie z Katedrą Architektury Krajobrazu UWM, Uniwersytetem im. Heinricha Heinego, Stowarzyszeniem Sadyba, Nadleśnictwem Pisz, I Liceum Ogólnokształcącym w Piszu oraz Lore-Lorentz-Schule.
Dziękujemy Katedrze Architektury Krajobrazu UWM i Bibliotece Uniwersyteckiej UWM za możliwość jej zaprezentowania na olsztyńskiej uczelni.
Wystawa jest wydarzeniem towarzyszącym Festiwalu Mendelsohna.

„Miasto bajka. Wiele historii Kaliningradu” – spotkanie autorskie z Pauliną Siegień. Wtorek, 14 września godz. 17.00 w Domu Mendelsohna

Zaledwie pięćdziesiąt kilometrów od północnej granicy Polski leży półmilionowe miasto. Dziś nazywa się Kaliningrad. Dawniej, gdy granice przebiegały inaczej, było pruskim Königsbergiem i było też Królewcem.

To miasto na wskroś europejskie. A jednak transformacja dawnej stolicy Prus Wschodnich najpierw w sowiecki, a potem rosyjski Kaliningrad wywołuje dziwny niepokój, uczucie niedopasowania wyczuwalne w samym mieście – zarówno u mieszkańców, jak i władz, tych lokalnych i tych na Kremlu. Na pierwszy rzut oka to zwykła rosyjska prowincja, może bardziej zakompleksiona, porównująca się chętniej do przedwojennej potęgi i europejskich sąsiadów niż do Moskwy czy Petersburga. Ale równocześnie pod powierzchnią kryje się inne miasto, ni to widmo, ni to chimera.

Paulina Siegień opowiada o połączeniu się przedwojennego Königsberga z powojennym Kaliningradem w jedno fantazmatyczne miasto niczym z bajki. Tu pamięć nie chce przeminąć, to, co współczesne, odbija się w tym, co dawne. Duch przeszłości nie znika. Tylko czy jest to dobry duch Kanta z jego ideą wiecznego pokoju, czy ponury i złowieszczy Smętek?

Paulina Siegień – z wykształcenia etnografka, rosjoznawczyni i filolożka rosyjska. Absolwentka Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, doktorantka na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Z zawodu dziennikarka i tłumaczka. Stale współpracuje z „Krytyką Polityczną” i Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego. Kilkanaście lat temu trafiła do Kaliningradu, który nieoczekiwanie stał się częścią jej życia. Przez kilka lat pisała o Kaliningradzie i obwodzie kaliningradzki, dla „Gazety Wyborczej”.

Serdecznie zapraszamy do Domu Mendelsohna we wtorek 14 września o godz. 17.00.

Ciemność i partnerzy – rozmowa online z litewskim pisarzem Sigitasem Parulskisem | piątek, 4 grudnia godz. 18.00

W ramach trwającego w 2020 roku wirtualnie Festiwalu Mendelsohna pod hasłem HORYZONTY zapraszamy na spotkanie z Sigitasem Parulskisem – litewskim pisarzem, poetą, eseistą i krytykiem literackim. Okazją do spotkania jest ukazanie się w Polsce powieści Parulskisa „Ciemność i partnerzy” [Tamsa ir partneriai] – książkę w przekładzie Izabeli Korybut-Daszkiewicz wydało Wydawnictwo Czarne. Spotkanie z Autorem poprowadzi dr Alina Kuzborska.

Spotkanie można oglądać na platformie YouTube – Ciemność i partnerzy LINK

W Litwie powieść „Ciemność i partnerzy” ukazała się w 2012 r. i wzbudziła wiele kontrowersji. Krytyka pomijała ją początkowo milczeniem, pojawiały się zarzuty, że autor „kala własne gniazdo”. Sigitas Parulskis wsadził bowiem przysłowiowy kij w mrowisko, odkrywając na łamach książki niechlubne karty historii Litwy. Powieść opowiada o Zagładzie Żydów litewskich.
Główny bohater, Vincentas, jest fotografem i mieszka w Kownie. W czasie zawieruchy początku wojny, która wkracza na Litwę nomen omen sowiecką w czerwcu 1941 r., zawiera pakt z niemieckim esesmanem-estetą. W zamian za uratowanie życie swoje i swojej żydowskiej kochanki zobowiązuje się do dokumentowania aktów śmierci najżarliwszych wrogów hitlerowców – Żydów. Mimowolnie Vincentas staje się świadkiem koronnym Zagłady, której dokonują litewskie bataliony śmierci.

* * *

„Zaczynają się pogromy, Litwini biją, gwałcą i zabijają. Niemieccy żołnierze nawet nie muszą wydawać rozkazów, przyglądają się zbrodni. To samo dzieje się w wielu miastach i wsiach Litwy, a wkrótce potem powstają getta”.
(Z recenzji Michała Nogasia „Litewska czarna karta. Szychta z polowaniem za Żydów”, Książki. Magazyn do czytania, Dwumiesięcznik, luty 2020).

Zapraszamy do udziału w spotkaniu z Sigitasem Parulskisem o trudnej, nieprzepracowanej historii, która łączy losy Litwinów i Polaków, Żydów, o światełku na HORYZONCIE – przebaczaniu i pojednaniu, które jest możliwe dzięki odwadze ludzi.

Spotkanie w języku litewskim z tłumaczeniem na polski. Tłumaczenie: Agnieszka Rembiałkowska.

Spotkanie odbywa się dzięki wsparciu Litewskiego Instytutu Kultury [Lietuvos kultūros institutas] w Wilnie oraz Ambasady Republiki Litewskiej w Polsce.

O majstrowaniu przy historii | Wykład online dr Micha Braun | sobota, 21.11.2020 godz. 17.00

Serdecznie zapraszamy na wykład online dr Michi Brauna (Uniwersytet w Lipsku)  „O majstrowaniu przy historii. Praktyki odwracania populistycznych wyobrażeń historii i jej symboliki. Wykład odbędzie się na platformie zoom.

pod linkiem: https://us02web.zoom.us/j/82297052986?pwd=WlBZYStzQnY5MFNCaFFEWVdBM0RUQT09

Micha Braun, dr nauk humanistycznych, jest teatrologiem i managerem naukowym w Lipsku. Prowadzi badania i wykłady, publikuje na temat praktyk artystycznych w zakresie powtarzania, narracji i pamięci w teatrze, performansie i filmie XX i XXI wieku, a także na temat mediów służących zawłaszczaniu przeszłości. Szczególnie interesują go kwestie doświadczenia kryzysu i artystycznych strategii jego pokonania w Europie Środkowej i Wschodniej.

W dzisiejszych czasach, naznaczonych populistycznymi i postfaktycznymi dyskursami, istotną rolę odgrywa pamięć w polityce i zawłaszczanie przeszłości. Estetyczne podejście do historii, niemalże dowolne majstrowanie przy przeszłości przez jej mniej czy bardziej zawoalowane zawłaszczanie i odpowiednie „opracowywanie” historycznych faktów i wydarzeń pozwala uzyskać obrazy i symbole wyidealizowanej przeszłości, którym przypisuje się moc kreowania wspólnoty. Instrumentalnie potraktowana przeszłość służy uzasadnianiu doraźnych celów politycznych.

W kontekście 3 prac teatralno-artystycznych: z Polski (Zbigniew Libera: Wyjście ludzi z miast, 2010), Niemiec (Johannes Kuhn/Lukas Yves Jakel: RescEU, 2015) i Węgier (Kristóf Kelemen/Bence György Pálinkás: Magyar akác, 2017) poszukamy odpowiedzi na pytanie, jak estetyczne praktyki powtarzania i odwracania populistycznych obrazów, poprzez bezpośrednie zetknięcie sztuki i polityki, same mogą odnieść skutek polityczny. Te trzy różne prace łączy jedno: każda z nich sięga do toczących się współcześnie dyskursów politycznych dotyczących zwłaszcza podziału na to, co ‘nasze’ i co ‘obce’, odzwierciedla je i transformuje po to, by je same uczynić elementem aktualnie prowadzonego dyskursu.

Zapraszamy na podsumowanie polsko-niemieckich warsztatów w Sztynorcie | czwartek 3 września o godz. 15.30

Serdecznie zapraszamy na podsumowanie polsko-niemieckich warsztatów historyczno-konserwatorskich, podczas których przez ostatnie 2 tygodnie grupa wolontariuszy z obu krajów uczytelniła i uporządkowała teren cmentarza ewangelickiego w Sztynorcie, znajdującego się na terenie przypałacowego parku.
Podsumowanie, podczas którego uczestnicy zaprezentują efekty swojej pracy oraz kwerendy w archiwach, odbędzie się w czwartek, 3 września o godz. 15.30 w Pensjonacie Sztynort (Sztynort 11).
Projekt warsztatów historyczno-konserwatorskich z udziałem studentów z Polski i Niemiec realizowany jest we współpracy Fundacji Borussia i Fundacji Gerhart-Hauptmann-Haus z Düsseldorfu. Partnerzy merytoryczni to Uniwersytet Heinricha Heinego w Düsseldorfie oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
Projekt odbywa się dzięki dofinansowaniu Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży.
Fot. Marianna Nowicka

Ukazało się drugie wydanie „Słodkich Sulejek” Siegfrieda Lenza

Nie lada gratka dla miłośników Mazur! Nakładem Stowarzyszenia WK „Borussia” ukazało się drugie wydanie „Słodkich Sulejek” Siegfrieda Lenza. Polecamy lekturę.

„(…) mazurskie gawędy pisane z humorem i nostalgią… bez nacjonalistycznej awersji, ale też bez ambicji ukazania historycznej perspektywy. Były wspomnieniem świata, który zaginał raz na zawsze: był egzotyczny, niemal baśniowy, zamieszkany przez ludzi, w których – mimo niemieckiego języka czuło się już szeroką duszę Europy Wschodniej”. [Adam Krzemiński, Literatura na świecie]

Premiera filmu o Marcelu Kruegerze – olsztyńskim pisarzu miejskim | piątek (21 lutego) godz. 18.00 | Kino Studyjne Awangarda 2

Fundacja BORUSSIA wspólnie z Samorządem Miasta Olsztyna zapraszają na polską premierę filmu o Marcelu Kruegerze olsztyńskim pisarzu miejskim w roku 2019. Będzie ona okazją do przypomnienia postaci Marcela Krugera, który przez pół roku był pisarzem miejskim w Olsztynie. Obraz stworzyli uczniowie Liceum Filmowego w Poczdamie.

Pisarz Miejski zawitał do Olsztyna w maju ubiegłego roku. Mieszkał tu, spotykał się z mieszkańcami, odwiedzał bardziej i mniej popularne miejsce i dzielił się refleksjami o życiu w mieście nad Łyną. W stolicy Warmii i Mazur pisał m.in. o projektach realizowanych przez lokalną społeczność, o dziejach swojej rodziny, o miejscach, które odwiedzał.

Marcel Krueger urodził się w 1977 roku w Solingen w Nadernii Północnej-Westfalii, dziś mieszka w Irlandii. Jest pisarzem, redaktorem i tłumaczem. Tematy do swojej pracy znajduje czerpie z historii Europy i podróży po świecie.

Program wydarzenia:

18.00   Uroczyste otwarcie

18.10   Seans filmowy

18.50   Spotkanie z udziałem twórców filmu z Liceum Filmowego w Poczdamie, Marcela Kruegera Pisarza Miejskiego, Magdaleny Gębali z Niemieckiego Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej oraz Kornelii Kurowskiej Prezes Fundacji BORUSSIA.

Prowadzenie Łukasz Śłusarczyk, tłumaczenie: Barbara Sapała

Zapraszamy do lektury bloga Marcela Krugera: http://www.pisarz-miejski-olsztyn.com/marcel-krueger/

 Projekt rezydencji literackiej realizowany we współprac z Niemieckim Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej w Poczdamie

Prusy Wschodnie. Wspólnota wyobrażona. | Dyskusja z udziałem prof. Huberta Orłowskiego i dr. Rafała Żytyńca | 28 listopada 2019 godz. 17.00

Zapraszamy do Domu Mendelsohna na spotkanie z cyklu „Akademia Borussii” w czwartek 28 listopada o godz. 17.00 na dyskusję z udziałem prof. Huberta Orłowskiego i dr. Rafała Żytyńca.

Okazją do spotkanie stało się wydanie 49. tomu Poznańskiej Biblioteki Niemieckiej – zbioru tekstów naukowych, literackich i publicystycznych, które ukazują różne aspekty procesu konstruowania i negocjowania „wschodniopruskości” (Robert Traba), konflikty pamięci oraz próby ich przezwyciężenia poprzez podanie w wątpliwość monolitycznych wzorców tożsamości regionalnej.

Hubert Orłowski– germanista, emerytowany profesor zwyczajny UAM, związany ze stowarzyszeniem Wspólnota Kulturowa Borussia w Olsztynie. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk. Jego specjalności to: literatura i kultura niemiecka ze szczególnym uwzględnieniem okresu Trzeciej Rzeszy, teoria narracji, semantyka historyczna i badania nad stereotypami. Jest autorem m.in. monografii „Literatura w III Rzeszy”, „Polnische Wirthschaft. Nowoczesny niemiecki dyskurs o Polsce”, „Dzieje kultury niemieckiej” (współautor). Redaguje serię wydawniczą (do tomu 35 wespół z Christophem Kleßmannem) „Poznańska Biblioteka Niemiecka”. Wyróżniony Orderem Zasługi I Klasy Republiki Federalnej Niemiec (2007). Doktor honoris causa Uniwersytetu Opolskiego (2005) oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (2009). Laureat nagrody im. Friedricha Bollnowa Niemieckiej Akademii Jerzyka i Literatury (Darmstadt 2016).

Rafał Żytyniec– dr, kulturoznawca, studiował we Frankfurcie nad Odrą oraz w Moguncji. W latach 2006-2011 pracownik naukowy Centrum Badan Historycznych PAN w Berlinie, w latach 2012-2018 adiunkt Działu Historycznego, a od 1.02.2019 r. dyrektor Muzeum Historycznego w Ełku. Zainteresowania badawcze: historia literatury i kultury Prus Wschodnich ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Warmii i Mazur, historia i współczesność polsko-niemieckich stosunków kulturowych, II wojna światowa w pamięci zbiorowej Polaków i Niemców.

Wsparcie finansowe cyklu „Akademia Borussii”: Goethe-Institut w Warszawie i Urząd Miasta Olsztyna.

Festiwal Mendelsohna | 3-6 października 2019 | Olsztyn

W imieniu organizatorów Festiwalu Mendelsohna: Fundacji Borussia, Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia” i Stowarzyszenia Na Rzecz Kultury Żydowskiej B’Jachad serdecznie zapraszamy na Festiwal Mendelsohna, który w tym roku odbędzie się pod hasłem „Ziemia”.

W czasie Festiwalu Mendelsohna przypominamy o wielokulturowej historii Olsztyna i dorobku Ericha Mendelsohna, uczymy się dialogu międzykulturowego w praktyce, doświadczamy spotkania…

Program festiwalu: czwartek 3.10.2019 r., piątek 4.10.2019 r., sobota 5.10.2019 r., niedziela 6.10.2019 r.

Biuro Festiwalu Mendelsohna: Dom Mendelsohna, ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Czynne od 3.10. do 6.10 w godz. 9:00-18:00, tel. 89 523 72 93

e-mail: sekretariat@borussia.pl

Klub Festiwalowy: Galeria Usługa Jazz Bar, ul. Stare Miasto 2

Patronat honorowy: Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego Gustaw M. Brzezin, Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Miasta Olsztyna, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Fundacja im. Róży Luksemburg.

Partnerzy: Wydawnictwo AGORA, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, Galeria Sztuki „Synagoga Barczewo”. Freudne der Borussia Olsztyn Allenstein, I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Olsztynie, VI Liceum Ogólnokształcące im. Gabriela Narutowicza, XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii i Georga Dietrichów, Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Erica Mendelsohna w Olsztynie, Szkoła Podstawowa nr 10 im. Władysława Broniewskiego w Olsztynie, Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jarosława Dąbrowskiego w Olsztynie, Szkoła Podstawowa nr 29  im. Jana Liszewskiego w Olsztynie, Integracyjna Świetlica Romska „Gaja”.

Patronat medialny: Gazeta Wyborcza Olsztyn, Gazeta Olsztyńska, Radio UWM FM, Polskie Radio Olsztyn, TVP 3 OLSZTYN

Wolontariusze Festiwalu Mendelsohna: Grupa projektowa „Generation Europe”

 

facebook.com/Festiwal Mendelsohna

facebook.com/Borussia.Olsztyn

www.borussia.pl

Motyw: Ewa Pohlke

Projekt: Andrij Fil

Oprawa fotograficzna Festiwalu: Jacek Sztorc Fotografia

 

 

Spotkanie autorskie z Marcelem Kruegerem | piątek, 6 września godz. 15.30

Serdecznie zapraszamy do Domu Mendelsohna na spotkanie z kończącym swój pobyt w Olsztynie pisarzem miejskim Marcelem Kruegerem i jego tłumaczką Barbarą Sapałą. Marcel i Barbara przedstawią część tekstów opublikowanych na blogu pisarza miejskiego, a także przeczytają po polsku, niemiecku i angielsku fragmenty z książek Marcela i jego nowych tekstów poświęconych Olsztynowi i Warmii. Z Robertem Lesińskim z Polskiego Radia Olsztyn rozmawiać będą o pisaniu, a także o tym, jak Marcel postrzega Olsztyn i jakie doświadczenia przyniosło mu stypendium pisarza miejskiego. Serdecznie zapraszamy!

Organizatorem spotkania jest Fundacja Borussia we współpracy z Miastem Olsztyn i Niemieckim Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodnie

Blog Marcela Kruegera: http://www.pisarz-miejski-olsztyn.com

BACK