Strona 10 – Borussia Olsztyn

Borussia OPEN w listopadzie

W listopadzie nasza akcja „Borussia Open” jest promocją publikacji prof. Roberta Traby,. Jeden z ojców-założycieli Wspólnoty Kulturowej „Borusia” przypomina nam między innymi dlaczego pamięć jest wyzwaniem dla współczesnej Europy. Na historyczne łopatki rozkłada zwolenników kulturowych szowinizmów, pokazuje polską twarz Berlina, zamyśla nad dziedzictwem naszej zbiorowej tożsamości. W cenie promocyjnej proponujemy książki napisane przez prof. Roberta Trabę, te, których jest wspołautorem lub pod jego redakcją.

Kraina tysiąca granic Biblioteka Borussii http://borussia.pl/index.php/seria-biblioteka-borussi-2/

My, Berlińczycy Biblioteka Borussii http://borussia.pl/index.php/seria-biblioteka-borussi-2/

Pamięć, wyzwanie dla nowoczesnej Europy http://borussia.pl/index.php/seria-inne-projekty-wydawnicze/

Tematy polsko-białoruskie Biblioteka Borussii http://borussia.pl/index.php/seria-biblioteka-borussi-2/

Tematypolsko-ukraińskie Biblioteka Borussii http://borussia.pl/index.php/seria-biblioteka-borussi-2/

Tematy polsko-litewskie Biblioteka Borussii http://borussia.pl/index.php/seria-biblioteka-borussi-2/

Zamówienia można składać bezpośrednio do Borussii pod adresem dystrybucja@borussia.pl, z lub odwiedzić naszą siedzibę w Olsztynie przy ulicy Zyndrama z Maszkowic 2.

Wystawa rzeźb „Wędrówki Mojżesza” | Niedziela 13 listopada godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W niedzielę, 13 listopada o 16.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna na wernisaż wystawy rzeźb „Wędrówki Mojżesza” i spotkanie z jej pomysłodawcą i kuratorem Daumantasem Todesasem.

Wydarzenie odbywa się pod patronatem honorowym Ambasady Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej i jest organizowane we współpracy z Litewskim Instytutem Kultury oraz Departamentem ds. Mniejszości Narodowych Republiki Litewskiej.

Wystawa „Wędrówki Mojżesza” nawiązuje do jednej z prac litewsko-żydowskiego rzeźbiarza Jakovasa Bunki. Jakovas Bunka (1923-2014) był artystą ludowym, który w swojej twórczości podejmował tematykę Zagłady. Bunka był m.in. twórcą rzeźby przedstawiającej Mojżesza trzymającego tablice z Dekalogiem oraz najważniejsze symbole judaizmu: menorę i gwiazdę Dawida, która została ustawiona w 1986 r. w miejscowości Plateliai (Płótele) dla upamiętnienia 30 żydowskich mieszkańców rozstrzelanych przez nazistów w czasie II wojny światowej. W 2016 r. rzeźba zawaliła się – uratowała się z niej jedynie oryginalna głowa Mojżesza, którą później poddano renowacji i konserwacji.

Daumantas Levas Todesas – litewski działacz społeczny, zaangażowany w ratowanie i ochronę dziedzictwa żydowskiego na Litwie – postanowił utrwalić dla potomnych historię Zagłady na Litwie, a jednocześnie zachować pamięć o niezwykłym twórcy Jakovasie Bunce. Zamówił gipsowe repliki głowy Mojżesza, a kilkunastu artystów zaprosił do współpracy i ozdobienia ich. W ten sposób powstała kolekcja barwnych rzeźb, które są kopiami dzieła Jakovasa Bunki, a jednocześnie odzwierciedlają niezwykle oryginalne i różnorodne wizje kilkunastu artystów.

Wystawa prezentuje prace twórców z Litwy, Łotwy, Ukrainy i Polski, którzy włączyli się do niezwykłej akcji upamiętniania, zainicjowanej przez Daumanstasa Levasa Todesasa.
Są wśród nich:
Adomas Jacovskis ǀ Ewa Pohlke ǀ Solomonas Teitelbaumas ǀ Ilja Bereznickas ǀ Raimondas Savickas ǀ Leo Ray ǀ Dimitrij Gutov ǀ Daiva Kairevičiūtė ǀ Matvei Vaizberg ǀ Algirdas Mikutis ǀ Mindaugas Šnipas/ Tatjana Kazimierėnienė ǀ Mindaugas Šnipas / Aleksandra Jacovskytė ǀ Mindaugas Šnipas ǀ Aloyzas Janušauskas ǀ Rimas Keturka

Wystawa „Wędrówki Mojżesza” była już pokazywana w wielu litewskich miejscowościach. Prezentacja w Olsztynie to pierwszy jej pokaz w Polsce.

Podczas wernisażu w Domu Mendelsohna będziemy mieli okazję zobaczyć prace kilkunastu artystów oraz wziąć udział w spotkaniu się z kuratorem projektu Daumantasem Levasem Todesasem.

Serdecznie zapraszamy na wszystkie wydarzenia! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe Festiwalu Mendelsohna: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Kortau. W granicach pamięci czy na peryferiach zapomnienia? | Sobota 12.11.2022 o godz. 12.00 w Domu Mendelsohna

W czasie II wojny światowej szpital psychiatryczny w Kortowie był miejscem tragicznych wydarzeń. Wymagający pomocy i opieki pacjenci zostali wysłani prosto na śmierć w ramach nazistowskiej Akcji „T4” – likwidacji „życia niewartego życia”. Ci, którym cudem udało się przetrwać do 1945 r., z absurdalnym okrucieństwem zostali wymordowani przez Armię Czerwoną. Zastanawiamy się wciąż, dlaczego tak potworna zbrodnia – dotycząca ludzi takich samych jak my – zajmuje tak niewiele miejsca w publicznym dyskursie. Dlaczego pamięć o Kortau zanikła, a nawet jeśli czasem powraca, to jawi się nam jako mroczny psychiatryk z horroru, a nie miejsce skłaniające do refleksji nad zagrożeniami, jakie czyhają na nas po dziś dzień?

W ramach Festiwalu Mendelsohna Inicjatywa Upamiętnienie dla Kortau zaprasza w sobotę 12.11. na spotkanie, podczas którego przedstawi odwołujące się do źródeł historycznych i archiwalnych dokumentów dzieje tutejszego szpitala psychiatrycznego. Spotkanie pomyślane jest jako otwarta debata nad tym, w jaki sposób – i czy w ogóle – mówić o Kortau. Przedstawiając losy ofiar, podejmie próbę ujawnienia uniwersalnych mechanizmów, które doprowadziły do tak strasznych następstw. Prowadzący spotkanie Michał Woźnica i Kacper Kozłowski opowiedzą także o inicjatywie upamiętnienia i przedstawią główne problemy badawcze.

Spotkanie składa się z II części: podczas I części spotkania – odbywającej się 12.11. o godz. 12.00 w Domu Mendelsohna – zostaną omówione współczesne zagadnienia. Z pomocą dr Magdaleny Sachy, znakomicie opisującej mechanizmy, jakie zaszły we współczesnym Kortowie, zostaną one poddane dyskusji. Wspólnie z Marcinem Cieleckim prowadzący chcą się zastanowić, co czyni Kortau wyjątkowym. Do rozmowy i dyskusji organizatorzy zapraszają wszystkie osoby zainteresowane tematem – z uwagą wysłuchają Państwa pytań i argumentów.

W II części spotkania – podczas spaceru po Kortowie (początek o godz. 14.30 na starej pętli autobusowej w Kortowie) – prowadzący podejmą próbę umieszczenia historycznych wydarzeń w przestrzeni współczesnego Kortowa – poznamy topografię miejsca i dokładnie dzieje zakładu i jego ofiar, by zrozumieć, jak wielkie znaczenie mają słowa oraz jak brzemienna w skutkach może być obojętność i niepamięć.

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Kazimierz Brakoniecki o Charlesie Reznikoffie | środa 9 listopada godz. 17.00 Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy na kolejne wydarzenie Festiwalu Mendelsohna! W środę 9 listopada o godz. 17.00 w Domu Mendelsohna Kazimierz Brakoniecki opowie o Charlesie Reznikoffie i jego księdze „Testimony The United States 1885-1915”.

Charles Reznikoff (1894-1976) to amerykański poeta, pisarz i dramaturg, potomek imigrantów żydowskich z Rosji mieszkających na Brooklynie.
Był autorem miniatur lirycznych, cyklów wierszy, w tym „Holocaust” (1975), opartego na stenogramach z rozpraw norymberskich, powieści, m.in. inspirowanych losami swoich rodziców.
Reznikoff ma w dorobku poemat o historii amerykańskiej diaspory żydowskiej „Testimony: The United States 1885–1915” (Świadectwo. Stany Zjednoczone 1885–1915). Jego fragmenty opublikował w 1965 i 1968 r., lecz dzieło to pozostałe nieukończone.
Na opowieść o twórczości Charlesa Reznikoffa zaprasza Kazimierz Brakoniecki – poeta i pisarz, redaktor, tłumacz poezji francuskiej, animator kultury, współzałożyciel „Borussii”. 9 listopada w Domu Mendelsohna usłyszymy także fragmenty poezji Reznikoffa w tłumaczeniu Brakonieckiego.
Zapraszamy do udziału. Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.
* * *
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Wernisaż wystawy „Zagubione wioski na Mazurach” | 26.10.2022 r.

Zapraszamy 26 października o godz. 15.00 na wernisaż wystawy „ZAGUBIONE WIOSKI NA MAZURACH”, który odbędzie się w Bibliotece Uniwersyteckiej UWM (ul. Oczapowskiego 12b w Olsztynie), I piętro.

Wystawa dokumentuje polsko-niemiecki projekt z udziałem studentów z Olsztyna i Düsseldorfu, którzy wspólnie badali historię zapomnianych mazurskich wsi w Puszczy Piskiej. W latach 2017-2019 prowadzili kwerendy w archiwach polskich i niemieckich. W poszukiwaniu informacji o dawnych mieszkańcach mazurskich wsi, ich życiu codziennym analizowali dokumenty, rejestry i umowy. Zebrane informacje opracowywali w artykułach naukowych, przedstawiając dzieje mazurskich rodzin i miejscowości, które zamieszkiwali. W ten sposób udało się stworzyć poruszającą opowieść o kilku zagubionych wioskach Puszczy Piskiej.
Podczas corocznych warsztatów historyczno-konserwatorskich studentki i studenci prowadzili pomiary odnalezionych w Puszczy Piskiej mogił i cmentarzy. Dokumentowali nagrobki, krzyże, inskrypcje i obramowania grobów. W inwentaryzacjach opisywali również historyczny drzewostan oraz charakterystyczne dla cmentarzy nasadzenia. Czyścili i porządkowali zapomniane mazurskie nekropolie.

Wystawa powstała we współpracy Fundacji Dom Gerharta Hauptmanna z Düsseldorfu, „Borussii”, w partnerstwie z Katedrą Architektury Krajobrazu UWM, Uniwersytetem im. Heinricha Heinego, Stowarzyszeniem Sadyba, Nadleśnictwem Pisz, I Liceum Ogólnokształcącym w Piszu oraz Lore-Lorentz-Schule.

Dziękujemy Katedrze Architektury Krajobrazu UWM i Bibliotece Uniwersyteckiej UWM za możliwość jej zaprezentowania na olsztyńskiej uczelni.

Wystawa jest wydarzeniem towarzyszącym Festiwalu Mendelsohna.

VII Festiwal Mendleoshna – wydarzenia w październiku

Uroczysta inauguracja 21 października rozpoczyna VII Festiwal Mendelsoha, który trwać będzie do 21 grudnia. Złoży się na niego ponad 30 wydarzeń.

Jeszcze w październiku zapraszamy na:

piątek, 21.10.2022

12.00

Democracy cake – Przepis na demokrację– gra edukacyjna na temat zasad demokracji dla uczniów III Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie

Prowadzenie: Magdalena Lewkowicz (Mrągowo) i grupa projektowa „Generation Europe. The Academy”

17.00

Oficjalna inauguracja VII edycji Festiwalu Mendelsohna pod hasłem „Granice”

Spotkanie z Marianem Turskim– Gościem Specjalnym Festiwalu Mendelsohna

Uroczyste odsłonięcie pracy „Erich Mendelsohn – tu i teraz”, przygotowanej przez uczniów Liceum Plastycznego im. E. Mendelsohna pod kierunkiem Bartka Świąteckiego

Muzyka bez granic – Saulius Patreikis– koncert inauguracyjny

sobota, 22.10.2022

Erich Mendelsohn – architektura ponad granicami– seminarium

„Erich Mendelsohn – architekt z Olsztyna” – pokaz filmu krótkometrażowego Adama Smoczyńskiego

Erich Mendelsohn i idea europejska– prof. Ita Heinze-Greenberg (Zurych)

Wieża Einsteina – wieczny pacjent– Helge Pitz (Berlin)

Seidenhaus Weichmann – pierwszy dom towarowy w karierze Ericha Mendelsohna i jego następcy– dr Ryszard Nakonieczny (Gliwice)

poniedziałek, 24.10.2022

Warsztaty dialogu – GRANICE– zajecia dla uczniów I Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie

Prowadzenie: Ewa Pohlke (Olsztyn/Kowno)

wtorek, 25.10.2022

17.00

„Nie jestem ani migrantem, ani emigrantem, jestem obywatelem” – wieczór autorski z prof. Karolem Sauerlandem

Prowadzenie: prof. Aneta Jachimowicz (Olsztyn)

środa, 26.10.2022

11.00

Ślady historii w krajobrazie– seminarium dla studentów Architektury krajobrazu UWM

Prowadzenie: dr Sabine Grabowski (Düsseldorf), dr Marta Akincza (Olsztyn)

16.00

Otwarcie polsko-niemieckiej wystawy „Zagubione wioski Puszczy Piskiej”

Hol Biblioteki Uniwersyteckiej UWM, ul.Oczapowskiego 12B

* * *

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke

Oprawa graficzna: Andrij Fil

Jesień w Borussii!

Jesień to nie tylko czas melancholii, ale także nowyсh spotkań, wspólnych działań, zdobywania wiedzy.

W ostatni poniedziałek w Domu Mendelsohna odbyło się spotkanie z uczniami Zespoły Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Olsztynie. Młodzież wzięła udział w zajęciach o wolontariacie, które przygotowały nasze wolontariuszki EKS z Ukrainy i Białorusi – Anastasia Bojko i Margarita Sawicka.

Zdobytą wiedzę uczniowie od razu zastosowali w praktyce i wzięli udział w akcji wolontariackiej – pomogli nam w jesiennych porządkach na cmentarzu żydowskim.

Uczniom Zespoły Szkół Ogólnokształcących nr 3 i ich nauczycielom dziękujemy za wspólny intensywny czas, emocje i nowe doświadczenia.

Warsztaty odbyły się w ramach projektu „DziałaMY! Rozwój wolontariatu młodzieżowego na Warmii i Mazurach” finansowanego przez Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Goethe-Institut w Warszawie.

#BorussiaOlsztyn

#EuropejskiKorpusSolidarności

Seminarium „Erich Mendelsohn – architekt ponad granicami”

W 2022 r. mija 135 lat od urodzin patrona naszego wydarzenia – Ericha Mendelsohna, architekta i wizjonera, urodzonego w 1887 r. w Olsztynie.
Z tej okazji podczas Festiwalu Mendelsohna zapraszamy w sobotę 22.10. na seminarium „Erich Mendelsohn – architektura ponad granicami”. Rozpocznie się ono o godz. 15.30 w Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2).

W programie seminarium:

„Erich Mendelsohn – architekt z Olsztyna” – pokaz filmu krótkometrażowego z udziałem autora Adama Smo Smoczyńskiego

„Erich Mendelsohn i idea europejska“ – prof. Ita Heinze-Greenberg (Zurych)

„Wieża Einsteina – wieczny pacjent“ – Helge Pitz (Berlin)

„Seidenhaus Weichmann – pierwszy dom towarowy w karierze Ericha Mendelsohna i jego następcy“ – dr Ryszard Nakonieczny (Gliwice)

Dyskusja i podsumowanie

Goście Festiwalu:

prof. Ita Heinze-Greenberg
emerytowana profesorka Politechniki Federalnej (ETH) w Zurychu, gdzie w latach 2012-2019 pracowała w Instytucie Historii i Teorii Architektury (gta). Tytuł doktora uzyskała na Uniwersytecie w Bonn na podstawie pracy poświęconej budowlom Ericha Mendelsohna w Mandacie Palestyny. Wykładała i prowadziła prace badawcze na różnych uczelniach, m.in. w Izraelskim Instytucie Technicznym Technion w Hajfie (1984-1998), w Akademii Besaleela w Jerozolimie (1993), na Uniwersytecie w Augsburgu (1999), Uniwersytecie Technicznym w Delft (2004-2005) i na Uniwersytecie Technicznym w Monachium (2008-2012). Liczne publikacje Ity Heinze-Greenberg poświęcone są Erichowi Mendelsohnowi, ale także badaniom nad architekturą XIX i XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem procesów narodowotwórczych, konstruktów tożsamościowych i zagadnień migracji.

Helge Pitz
niemiecki architekt i konserwator zabytków. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie w Trewirze w 1959 r. współpracował z wieloma biurami architektonicznymi, by w 1980 r. założyć wraz z Winfriedem Brenne własną pracownię. Po 1991 r. skoncentrował się na projektach z zakresu konserwacji zabytków. Ściśle współpracuje z architektami, historykami budownictwa i konserwatorami zabytków, nadzorując i konsultując prace na obiektach zabytkowych. Wykładowca wyższych uczelni, autor publikacji fachowych. Zaprojektował m.in. budynek Niemieckiego Muzeum Techniki przy Landwehrkanal w Berlinie-Kreuzberg (1996-2001). Jako konserwator zabytków Helge Pitz pracował przy badaniach i modernizacji wielu zabytkowych budynków, w tym słynnej Wieży Einsteina, zaprojektowanej przez E. Mendelsohna.

dr Ryszard Nakonieczny
adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach, w latach 2004-2011 redaktor naczelny kwartalnika „Archivolta”, współautor i redaktor książek: „Słynne wille Polski” (Praga 2013) oraz „Oblicza modernizmu w architekturze” (Katowice 2013); współzałożyciel Fundacji Dom Modernisty; organizator spacerów architektonicznych, dziesięciu edycji Festiwalu Ogrodów w Katowicach; kurator wystaw w: Brukseli, Pradze, Ostrawie, Wrocławiu, Katowicach, Gliwicach, Bytomiu i Sosnowcu, członek „Erich Mendelsohn Initiative Circle” powołanego do przygotowania listy dzieł Ericha Mendelsohna do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO z inicjatywy niemiecko-izraelskiej grupy ekspertów ICOMOS.

Adam Smo Smoczyński
Artysta plastyk, twórca filmów animowanych, dokumentalnych, eksperymentalnych i teledysków. Absolwent Liceum Plastycznego w Olsztynie i Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, studiował na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Liège. Jest twórcą teledysków i opraw wizualnych koncertów i spektakli teatralnych. Wielokrotnie nagradzany na YACH Film Festival i Agfa Young Designers.
Tworzy przestrzenne obrazy, eksperymentując z autorskimi technikami plastycznymi i materiałami. W twórczych działaniach łączy doświadczenia z różnych dziedzin sztuki i fascynacje zagadnieniami z pogranicza nauki.

Wykłady w języku niemieckim z tłumaczeniem na język polski.
Tłumaczenie: dr Barbara Sapała.

Wstęp wolny! Serdecznie zapraszamy!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Uroczysta inauguracja Festiwalu Mendelsohna | piątek 21.10. godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy na uroczystą inaugurację Festiwalu Mendelsohna w piątek, 21 października 2022 r. o godz. 17:00 w Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn).

W programie wieczoru inauguracyjnego, po uroczystym otwarciu, znajdzie się odsłonięcie pracy „Erich Mendelsohn – tu i teraz”, przygotowanej przez uczniów Liceum Plastycznego im. E. Mendelsohna w Olsztynie pod kierunkiem olsztyńskiego artysty Bartka Świąteckiego.

Naszą uroczystość uświetni koncert litewskiego multiinstrumentalisty Sauliusa Petreikisa z zespołem. Petreikis jest uznanym na całym świecie kompozytorem i wykonawcą muzyki, która przełamuje granice między tradycyjnym folkiem a eksperymentalnymi gatunkami muzyki.

Zainicjowany przez olsztyńską „Borussię” Festiwal Mendelsohna tworzy przestrzeń do debat wokół aktualnych przemian kulturowych i społecznych w regionie, Polsce i Europie, promuje środowiska i działania obywatelskie, ukazując znaczenie twórczości architekta Ericha Mendelsohna oraz szerzej – wielokulturowego dziedzictwa regionu.

Festiwal Mendelsohna odbywa się dzięki wsparciu finansowemu: Goethe-Institut Warszawa, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Fundacja im. Róży Luksemburg.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Zapraszamy do udziału!

VII Festiwal Mendelsohna „Granice” 21.10.-21.12.2022 | Zapraszamy!

Serdecznie zapraszamy na tegoroczny Festiwal Mendelsohna! VII edycja festiwalu odbywa się w roku jubileuszowym – w 135. rocznicę urodzin patrona naszego wydarzenia – architekta i wizjonera, urodzonego w 1887 r. w Olsztynie.

W tym roku w programie festiwalu, który odbywać się będzie od 21 października do 21 grudnia znajduje się blisko 30 różnych wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Zapowiedzi kolejnych wydarzeń znajdą Państwo na naszej stronie internetowej oraz oraz na fanpega’ch: facebook.com/Borussia.Olsztyn i facebook.com/festiwalmendelsohna.

Program do pobrania: PROGRAM RAMOWY FESTIWALU MENDELSOHNA PAŹDZIERNIK 2022

Festiwal Mendelsohna odbywa się dzięki wsparciu finansowemu: Goethe-Institut Warszawa, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Fundacja im. Róży Luksemburg.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Zapraszamy do udziału!