W ramach olsztyńskich obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków 14 kwietnia odsłonimy tablicę stanowiąca trwałe oznakowanie cmentarza żydowskiego w Olsztynie przy ul. Zyndrama z Maszkowic 2.

Od 2005 roku społeczną opiekę nad nekropolią sprawuje Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa „Borussia” i Fundacja BORUSSIA.

Działanie odbywa się w ramach programu Oznakowania cmentarzy żydowskich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Więcej o programie: https://nid.pl/program-identyfikacji-i-oznakowania-cmentarzy-zydowskich-na-terenie-rp/

Odsłonięcia tablicy dokona Wojewódzki Konserwator Zabytków Dariusz Barton oraz przedstawicielka dyrekcji Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Kwiecień jest miesiącem ważnych rocznic – w tym roku obchodzimy 80 rocznicę Powstania w getcie warszawskim, również 80 lat temu z Pawiaka do Auschwitz został przewieziony Tadeusz Borowski i jego narzeczona Maria. Na spotkaniu poświęconym autorowi wyjątkowego świadectwa o Zagładzie przypomnimy nie tylko o jego twórczości, ale także o związkach z Olsztynem.

O autorze „Proszę państwa do gazu” i nowej literaturze obozowej opowie historyk literatury prof. Sławomir Buryła z Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkanie prowadzi dziennikarka Ewa Mazgal.

Listy Tadeusza Borowskiego przeczyta Dawid Dziarkowski, aktor Teatru Jaracza.

Zapraszamy do udziału.
Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie

* * *

Motyw graficzny: Andrij Fil

Serdecznie zapraszamy na pierwsze wiosenne zwiedzanie Domu Mendelsohna!
Spotykamy się w sobotę, 1 kwietnia godz. 12.00 przy wejściu do budynku (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn)

„M – jak MAESTRO. Odkrywanie literatury międzykulturowej w Polsce”
Spotkanie autorskie z Birutė Jonuškaitė oraz tłumaczką dr Joanną Tabor
Prowadzenie: dr Alina Kuzborska

wtorek, 7 marca godz. 16.30
Wydział Humanistyczny UWM w Olsztynie
Ul. Kurta Obitza 1, aula 37

W imieniu organizatorów i partnerów wydarzenia – Katedry Literatury i Kultury Krajów Niemieckojęzycznych UWM w Olsztynie, Wydawnictwa „Pogranicze” z Sejn, Fundacji „Borussia” i Litewskiego Instytutu Kultury w Wilnie serdecznie zapraszamy na spotkanie „M – jak MAESTRO Odkrywanie literatury międzykulturowej w Polsce”. Kanwą spotkania będzie książka Birutė Jonuškaitė „Maestro”, która ukazała się w nakładem wydawnictwa „Pogranicze”.
Joanna Tabor, tłumaczka o książce „Maestro”:
Tytułowego Maestra poznali już czytelnicy wydanej kilka lat wcześniej powieści Maranta, w której postać ta stanowiła ważny element opowieści trzech niezwykłych kobiet, reprezentujących trzy pokolenia pełnej tajemnic rodziny.
Tym razem Maestro ma szansę na własną opowieść, dzięki której ukazuje się nam w nieco innym świetle. Schorowany, dobiegający kresu życia Wiktor, wybitny artysta malarz, ale też zatwardziały cynik i odpychający mizantrop, stopniowo – i opornie – odkrywa się przed Rasą, swoją późno odnalezioną wnuczką, próbując wykorzystać ostatnią szansę na stworzenie z kimś bliskiej relacji. Poznajemy szczegóły dzieciństwa chłopca z „dobrego domu”, wypraw w zakazane rejony przedwojennej Warszawy, wakacji spędzanych na letnisku nad jeziorem Gaładuś i traumatycznych doświadczeń z czasu wojny.
Maestro to opowieść o niegojących się ranach, o uczeniu się miłości i o tym, że każdy z nas nosi w sobie mrocznego bliźniaka”.

Birutė Jonuškaitė (Biruta Augustinienė) urodziła się na Sejneńszczyźnie. Ukończyła dziennikarstwo na Uniwersytecie Wileńskim. Po studiach pracowała w suwalskich „Krajobrazach”, potem zamieszkała w Wilnie. Siedem lat była redaktorem naczelnym popularnego na Litwie czasopisma „Rodzina”. Od 1994 r. jest członkiem Związku Pisarzy Litwy. Szesnaście lat pełniła obowiązki wiceprezesa tegoż Związku. Obecnie jest Prezesem. Pisze opowiadania, powieści i wiersze, tłumaczy literaturę polską na język litewski. Birutė Jonuškaitė napisała pięć zbiorów opowiadań, siedem powieści, dwie książki eseistyki i dwa tomiki poezji. Pięciokrotnie otrzymała nagrodę literacką Litwy za najlepszy utwór prozatorski roku (1989, 1996, 2002, 2006, 2009, 2016, 2019, 2020) oraz dwa razy (w 2004 i 2020 r.) Nagrodę Ministerstwa Kultury Litwy za twórczość publicystyczną w dziedzinie kultury. W 2006 roku otrzymała nagrodę im. Witolda Hulewicza za zbliżenie polskiej i litewskiej literatury. Jej powieść „Maranta“ otrzymała tytuł najlepszej powieści 2015 r. W 2016 roku otrzymała Nagrodę Rządu Litewskiej Republiki za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki, a także Złoty Krzyż Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za zasługi w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy kulturalnej, za promowanie polskiej kultury. W 2020 r. za twórczość ostatnich lat otrzymała nagrodę Rady Bałtyckiej.

W imieniu organizatorów Ośrodka KARTA, Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie i Fundacji „Borussia”
serdecznie zapraszamy na spotkanie Autobiografia i historia: „Węgorzewski palimpsest” w piątek, 3 marca 2023 r., godz. 18.00 w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie, Scena Kameralna (ul. 1 Maja 4)

O bagażu przeszłości, z którym na tzw. Ziemie Odzyskane przybywali po II wojnie pierwsi osadnicy, o różnorodności rodzinnych historii i sposobach narracji o nich rozmawiać będą prof. Robert Traba (ISP PAN / Olsztyn) i Zbigniew Gluza (Ośrodek KARTA).
Prowadzenie: Włodzimierz Nowak (OKO.press).

Punktem wyjścia do rozmowy jest tekst Roberta Traby, który ukazał się na łamach najnowszego wydania „Karty” (nr 113) – na podstawie relacji własnych dziadków, historii ojca i wyboru z ubeckich raportów z lat 1947–49 pokazuje on złożone losy węgorzewskiej społeczności w pierwszych latach powojennych.

Fragment tekstu Roberta Traby „Węgorzewski palimpsest” – doświadczenia mieszkańców mazurskiego miasta w rodzinnych wspomnieniach i raportach UB:

„Dla tych, którzy – często z bardzo daleka – przybyli do Węgorzewa w 1945 roku, zrujnowane miasteczko było nieznanym światem, gdzieś na krańcach nowej Polski. Wprawdzie pachniało „poniemieckością”, ale było „nasze”, bo przecież „odzyskane”, jak głosiła osadnicza propaganda. To tu miał krzyknąć Adam: „Węgorz, Ewo!”, co humorystycznie wymazywało pierwszeństwo niemieckiego Angerburga. Wraz z osadnikami przyszła nowa, komunistyczna władza, ideologia „ziem macierzystych” i… pamięć zapisana w doświadczeniach rodem z Polski centralnej, Podlasia, z dawnych ziem wschodnich II Rzeczpospolitej oraz ta rodzima, wśród kilkuset pozostałych Mazurów. Jak ten splot doświadczeń i pamięci opowiedzieć?”

Serdecznie zapraszamy!