Tadeusz Borowski, czyli jak pisać (i nie pisać) o Auschwitz | piątek 14.04.2023 godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Kwiecień jest miesiącem ważnych rocznic – w tym roku obchodzimy 80 rocznicę Powstania w getcie warszawskim, również 80 lat temu z Pawiaka do Auschwitz został przewieziony Tadeusz Borowski i jego narzeczona Maria. Na spotkaniu poświęconym autorowi wyjątkowego świadectwa o Zagładzie przypomnimy nie tylko o jego twórczości, ale także o związkach z Olsztynem.

O autorze „Proszę państwa do gazu” i nowej literaturze obozowej opowie historyk literatury prof. Sławomir Buryła z Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkanie prowadzi dziennikarka Ewa Mazgal.

Listy Tadeusza Borowskiego przeczyta Dawid Dziarkowski, aktor Teatru Jaracza.

Zapraszamy do udziału.
Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie

* * *

Motyw graficzny: Andrij Fil

Wystawa „Atlantyda Północy” w Ełku | 28 marca godz. 18.00 | MHE

W imieniu organizatora wydarzenia – Muzeum Historycznego w Ełku zapraszamy na wernisaż wystawy wypożyczonej z Biura Wystaw Artystycznych w Olsztynie „Atlantyda Północy. Dawne Prusy Wschodnie w fotografii z lat 1864-1944”

Autorem wystawy jest Kazimierz Brakoniecki – poeta, pisarz, współzałożyciel Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia”

Termin: 28 marca 2023 (wtorek), godz. 18.00
Miejsce: Muzeum Historyczne w Ełku, ul. Wąski Tor 1

W programie: Autorskie oprowadzanie Kazimierza Brakonieckiego po wystawie

Więcej o wystawie mogą Państwo przeczytać na stronie Muzeum Historycznego w Ełku.

Erich Mendelsohn – Architektura Dialogu

Dziś pierwszy dzień wiosny i 136 rocznica urodzin światowej sławy architekta urodzonego w Olsztynie Ericha Mendelsohna. BORUSSIA Olsztyn od kilkunastu lat aktywnie przywraca pamięć o architekcie i jego pierwszym dziele – dawnej Bet Taharze (1913). Dziś w uratowanym przez nas zabytku mieści się Centrum Dialogu Międzykulturowego DOM MENDELSOHNA (ul. Zyndrama z Maszkowic 2).
Życiowa droga Mendelsohna, która rozpoczęła się w naszym mieście wiodła go przez wiele krajów i kontynentów, gdzie dziś stoją zaprojektowane przez niego budynki. Ze względu na ich unikatowość trwają się starania mające na celu wpisanie niektórych z nich, w tym dawnej olsztyńskiej Bet Tahary, na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jesteśmy zaangażowani w ten proces.
Właśnie dziś, w Hajfie rozpoczyna się kolejne z cyklu mendelsohnowskich sympozjów „Erich Mendelsohn – Architektura Dialogu”. O olsztyńskich doświadczeniach opowie na nim Kornelia Kurowska.
Na stronie wydarzenia znajdą Państwo jego program oraz link umożliwiający zapisanie, by śledzić wydarzenie online: https://bhrc-mendelsohn-2023.net.technion.ac.il/

Prezentacja książki „Polskie ślady w Niemczech – Kalejdoskop” | Środa, 29 marca godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W imieniu organizatorów spotkania – Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt i Fundacja Borussia zapraszamy w środę, 29 marca o godz. 17.00 do Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn) na prezentację książki „Polskie ślady w Niemczech – Kalejdoskop”. Rozmowę z redaktorem i współautorem książki prof. Peterem Oliverem Loewem poprowadzi prof. Robert Traba.

Polaków i Niemców łączy ponadtysiącletnie sąsiedztwo. Wielopłaszczyznowe kontakty, a przede wszystkim migracje z Polski do Niemiec miały większy wpływ na niemiecką codzienność, niżby się to mogło wydawać. Świadectwem tego są już nie tylko polsko brzmiące nazwiska i powiązania rodzinne, wyjazdy na saksy, życie polonijne, lecz także sukcesy Polaków czy migrantów z Polski w niemieckim życiu publicznym i naukowym, na arenach sportowych, w muzyce, sztuce czy literaturze.

Prezentowana publikacja, wydana w 2022 r. w j. polskim przez Niemiecki Instytut Spraw Polskich i Federalnej Centrali Kształcenia Obywatelskiego, to zaproszenie do zapoznania się z często nieznanymi lub wymagającymi ponownego odkrycia śladami polskości w Niemczech. Wiele postaci i wydarzeń wymienionych w hasłach tej książki stanowić będzie novum także dla czytelnika polskiego.

Książka będzie dostępna w czasie prezentacji w cenie promocyjnej.

„Polskie ślady w Niemczech. Kalejdoskop”
Dieter Bingen, Andrzej Kaluza, Basil Kerski, Peter Oliver Loew (red.)
Bonn 2022 / Zamówienia: www.hausbooks.pl

Prezentacja książki odbędzie się dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Goethe-Institut w Warszawie.

Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy!

M – jak MAESTRO. Odkrywanie literatury międzykulturowej w Polsce | wtorek, 7 marca godz. 16.30 | UWM Wydział Humanistyczny

„M – jak MAESTRO. Odkrywanie literatury międzykulturowej w Polsce”
Spotkanie autorskie z Birutė Jonuškaitė oraz tłumaczką dr Joanną Tabor
Prowadzenie: dr Alina Kuzborska

wtorek, 7 marca godz. 16.30
Wydział Humanistyczny UWM w Olsztynie
Ul. Kurta Obitza 1, aula 37

W imieniu organizatorów i partnerów wydarzenia – Katedry Literatury i Kultury Krajów Niemieckojęzycznych UWM w Olsztynie, Wydawnictwa „Pogranicze” z Sejn, Fundacji „Borussia” i Litewskiego Instytutu Kultury w Wilnie serdecznie zapraszamy na spotkanie „M – jak MAESTRO Odkrywanie literatury międzykulturowej w Polsce”. Kanwą spotkania będzie książka Birutė Jonuškaitė „Maestro”, która ukazała się w nakładem wydawnictwa „Pogranicze”.
Joanna Tabor, tłumaczka o książce „Maestro”:
Tytułowego Maestra poznali już czytelnicy wydanej kilka lat wcześniej powieści Maranta, w której postać ta stanowiła ważny element opowieści trzech niezwykłych kobiet, reprezentujących trzy pokolenia pełnej tajemnic rodziny.
Tym razem Maestro ma szansę na własną opowieść, dzięki której ukazuje się nam w nieco innym świetle. Schorowany, dobiegający kresu życia Wiktor, wybitny artysta malarz, ale też zatwardziały cynik i odpychający mizantrop, stopniowo – i opornie – odkrywa się przed Rasą, swoją późno odnalezioną wnuczką, próbując wykorzystać ostatnią szansę na stworzenie z kimś bliskiej relacji. Poznajemy szczegóły dzieciństwa chłopca z „dobrego domu”, wypraw w zakazane rejony przedwojennej Warszawy, wakacji spędzanych na letnisku nad jeziorem Gaładuś i traumatycznych doświadczeń z czasu wojny.
Maestro to opowieść o niegojących się ranach, o uczeniu się miłości i o tym, że każdy z nas nosi w sobie mrocznego bliźniaka”.

Birutė Jonuškaitė (Biruta Augustinienė) urodziła się na Sejneńszczyźnie. Ukończyła dziennikarstwo na Uniwersytecie Wileńskim. Po studiach pracowała w suwalskich „Krajobrazach”, potem zamieszkała w Wilnie. Siedem lat była redaktorem naczelnym popularnego na Litwie czasopisma „Rodzina”. Od 1994 r. jest członkiem Związku Pisarzy Litwy. Szesnaście lat pełniła obowiązki wiceprezesa tegoż Związku. Obecnie jest Prezesem. Pisze opowiadania, powieści i wiersze, tłumaczy literaturę polską na język litewski. Birutė Jonuškaitė napisała pięć zbiorów opowiadań, siedem powieści, dwie książki eseistyki i dwa tomiki poezji. Pięciokrotnie otrzymała nagrodę literacką Litwy za najlepszy utwór prozatorski roku (1989, 1996, 2002, 2006, 2009, 2016, 2019, 2020) oraz dwa razy (w 2004 i 2020 r.) Nagrodę Ministerstwa Kultury Litwy za twórczość publicystyczną w dziedzinie kultury. W 2006 roku otrzymała nagrodę im. Witolda Hulewicza za zbliżenie polskiej i litewskiej literatury. Jej powieść „Maranta“ otrzymała tytuł najlepszej powieści 2015 r. W 2016 roku otrzymała Nagrodę Rządu Litewskiej Republiki za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki, a także Złoty Krzyż Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za zasługi w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy kulturalnej, za promowanie polskiej kultury. W 2020 r. za twórczość ostatnich lat otrzymała nagrodę Rady Bałtyckiej.

Autobiografia i historia: Węgorzewski palimpsest | 3 marca godz. 18.00 | Teatr im. Stefana Jaracza

W imieniu organizatorów Ośrodka KARTA, Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie i Fundacji „Borussia”
serdecznie zapraszamy na spotkanie Autobiografia i historia: „Węgorzewski palimpsest” w piątek, 3 marca 2023 r., godz. 18.00 w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie, Scena Kameralna (ul. 1 Maja 4)

O bagażu przeszłości, z którym na tzw. Ziemie Odzyskane przybywali po II wojnie pierwsi osadnicy, o różnorodności rodzinnych historii i sposobach narracji o nich rozmawiać będą prof. Robert Traba (ISP PAN / Olsztyn) i Zbigniew Gluza (Ośrodek KARTA).
Prowadzenie: Włodzimierz Nowak (OKO.press).

Punktem wyjścia do rozmowy jest tekst Roberta Traby, który ukazał się na łamach najnowszego wydania „Karty” (nr 113) – na podstawie relacji własnych dziadków, historii ojca i wyboru z ubeckich raportów z lat 1947–49 pokazuje on złożone losy węgorzewskiej społeczności w pierwszych latach powojennych.

Fragment tekstu Roberta Traby „Węgorzewski palimpsest” – doświadczenia mieszkańców mazurskiego miasta w rodzinnych wspomnieniach i raportach UB:

„Dla tych, którzy – często z bardzo daleka – przybyli do Węgorzewa w 1945 roku, zrujnowane miasteczko było nieznanym światem, gdzieś na krańcach nowej Polski. Wprawdzie pachniało „poniemieckością”, ale było „nasze”, bo przecież „odzyskane”, jak głosiła osadnicza propaganda. To tu miał krzyknąć Adam: „Węgorz, Ewo!”, co humorystycznie wymazywało pierwszeństwo niemieckiego Angerburga. Wraz z osadnikami przyszła nowa, komunistyczna władza, ideologia „ziem macierzystych” i… pamięć zapisana w doświadczeniach rodem z Polski centralnej, Podlasia, z dawnych ziem wschodnich II Rzeczpospolitej oraz ta rodzima, wśród kilkuset pozostałych Mazurów. Jak ten splot doświadczeń i pamięci opowiedzieć?”

Serdecznie zapraszamy!

Pożegnanie Jerzego Walugi

Z ogromnym żalem i smutkiem informujemy, że 15 lutego br. w wieku 93 lat zmarł w Warszawie Jerzy Waluga.

Urodzony w Warszawie Jerzy Waluga był ichtiologiem i fotografikiem, od lat 50. związanym z Olsztynem. Jako członek naszego stowarzyszenia wpierał idee Borussii, aktywnie włączając się w realizację naszej misji budowania w Olsztynie i regionie demokratycznej wspólnoty, dialogu i tolerancji.

Zapamiętamy Go jako niezwykłego Człowieka, serdecznego Przyjaciela, zaangażowanego w budowanie pamięci o historii naszego miasta i jego mieszkańców.

Cześć Jego pamięci!

Zarząd WK „Borussia” i Zarząd Fundacji „Borussia”

Nabożeństwo żałobne odbędzie się w Warszawie, w czwartek 23 lutego 2023 r. o godzinie 13.30 w kościele O.O. Dominikanów przy ul. Dominikańskiej 2, po którym nastąpi wyprowadzenie na Stary Cmentarz Parafialny przy Parafii Św. Katarzyny (ul. Fosa 17).

Fot. Jacek Sztorc

„Ludzie, wojna i zabytki” – spotkanie z ukraińskim dziennikarzem i krajoznawcą Dmytro Antoniukiem | 5 lutego godz. 17.00

W najbliższą niedzielę, 5 lutego o godz. 17.00 serdecznie zapraszamy do Domu Mendelsohna na spotkanie „Ludzie, wojna i zabytki” z ukraińskim dziennikarzem, krajoznawcą i miłośnikiem historii Dmytro Antoniukiem.

Dmytro Antoniuk jest autorem licznych prac krajoznawczych, między innymi przewodników po ziemi winnickiej, połtawskiej, żytomierskiej. Opublikował dwutomowe „Polskie zamki i rezydencje na Ukrainie” (2011-2012), „Rzymskokatolickie klasztory na Ukrainie” (2021) oraz „Śladami wojny polsko-bolszewickiej 1920 na ziemi lwowskiej i stanisławowskiej” (2021), a także kalendarza rok 2023 „Polskie zamki i rezydencje w Ukrainie”.
W czasie spotkania będzie można kupić publikacje . Cały dochód ze sprzedaży swoich książek i kalendarza autor przeznacza na wsparcie Sił Zbrojnych Ukrainy.

Dmytro Antoniuk prowadzi także stronę Dmytro Antoniuk – History Inspector, gdzie relacjonuje zniszczenia zabytków w wyniku działań wojennych.

Zapraszamy!

Program Study Tours to Poland – zapraszamy studentów z Mołdawii i Ukrainy

Ruszył konkurs na wizyty studyjne dla studentów z Mołdawii i Ukrainy. Wizyty zaplanowane są na kwiecień-październik 2023 r.

Zachęcamy osoby, które są aktywne, otwarte, chcące zdobyć nowe doświadczenie, poszerzyć horyzonty oraz poznać rówieśników.

W obecnej edycji STP mogą uczestniczyć:

– osoby w wieku 18-22 lata
– obywatele Mołdawii i Ukrainy
– osoby studiujące w wymienionych powyżej krajach oraz na terenie UE i EOG studenci posiadający ważny paszport
osoby, które nie były jeszcze uczestnikami STP dla studentów

Formularze aplikacyjne dostępne są w języku angielskim i ukraińskim.

Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 6 lutego 2023 r o godz. 23:59 czasu polskiego.

Formularze aplikacyjne dostępne: w języku angielskim i języku ukraińskim

Bieżące informacje na temat rekrutacji dostępne są na stronie internetowej, fan page STP na Facebooku oraz Instagramie.

Program STP (www.studytours.pll) działa od 2004 r. Obecnie realizowany jest przez Fundację Liderzy Przemian. Fundacja Borussia pełni funkcję koordynatora wizyt studenckich.

Program Study Tours to Poland dla studentów (dalej „Program STP”) realizowany jest w ramach Programu „STP – Wizyty Studyjne w Polsce”. Projekt finansowany jest ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

BACK