Wernisaż wystawy fotograficznej „Woda. Drzewo. Kamień” | Piątek, 17 listopada godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy na wernisaż wystawy fotograficznej „Woda. Drzewo. Kamień” Ewa Pohlke – Gintautas Vaičys – Paweł Strzelec. Pamięci Jerzego Walugi w piątek 17 listopada o godz. 17.00 do Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2).

Światło jest źródłem wszystkiego. Tym co sprawia, że rzeczy stają się widzialne dla oczu. Tym co sprawia, że skały nie rozpadają się. Moje poglądy są głęboko uzależnione od wiary w to, że rzeczy są pewną pochodną emitowanej energii. Światło to najpełniejsza prawda wszechświata. – Wynn Bullock

Woda, drzewo czy kamień to nie tylko powszechnie znane elementy natury.
To także symbole życia i pamięci.

Jakiś kosmiczny przypadek sprawia, że uniwersalna energia skupia się budując różne atomy. Wodór, węgiel, krzem – to w gruncie rzeczy ta sama energia. To nasza percepcja sprawia, że są tym, czym je widzimy. Twarda skała faluje jak woda, tylko wolniej. Płynna woda za migawką aparatu staje się nieruchoma jak skała. To tylko kwestia czasu, w jakim patrzymy. /Paweł Strzelec/

Niebo jako przestrzeń wolności. Woda unosząca się nad naszymi głowami. Magia obłoków.
Spoglądając w niebo, zachwycam się jego urodą i myślę o kruchości życia.
Nietrwałość życia sprawia, że jeszcze bardziej doceniam jego piękno. /Ewa Pohlke /

Symbol życia, płuca naszej planety i nadzieja dla świata.
Czy doceniamy piękno i znaczenie drzew?
Zachwyca i intryguje mnie rytmika, splot i struktura gałęzi, światło i kontrast..
Wzrusza i zasmuca dramat usychających, umierających drzew. /Gintautas Vaičys/

***
Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg
* * *
Fot. Jerzy Waluga

Spotkanie „Jerozolima – mit, mistyka, czas” | czwartek 16 listopada godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy do Domu Mendelsohna w czwartek 16 listopada o 17.00 na spotkanie „Jerozolima – mit, mistyka, czas.
O mieście – micie opowie ks. Henryk Błaszczyk w rozmowie z dziennikarką Ewą Mazgal.

Początki Jerozolimy – świętego miasta Żydów, chrześcijan i muzułmanów – sięgają czasów mitycznych, ale jej wpływ na dzieje świata od najdawniejszych czasów jest jak najbardziej realny. Na spotkaniu z ks. Henrykiem Błaszczykiem przedstawimy losy miasta od epoki królów Dawida i Salomona oraz budowy I świątyni. Zatrzymamy się w mieście Heroda Wielkiego, który nakazał rzeź niewiniątek. Opowiemy o Jezusie w Jerozolimie i zburzeniu miasta przez Rzymian. Przypomnimy wyprawy krzyżowe, których celem była „Jerozolima wyzwolona” i wielki ruch pielgrzymkowy, z którym wiąże się olsztyńska kaplica jerozolimska.
Jerozolima – miasto symbol – jest częścią dramatycznej izraelsko-palestyńskiej historii, a dzisiaj przyszłość tego skrawka ziemi, jak wiele razy wcześniej, spowija mrok. Czy kiedykolwiek w mieście Jeruzalem nie będzie „śmierci ani smutku, ani boleści”?

Wsparcie finansowe Festiwalu Mendelsohna: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg
* * *
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Nowa publikacja Borussii „Erich Mendelsohn – Olsztyn – Jerozolima – San Francisco”

Nakładem „Borussii” ukazało się III, poszerzone wydanie opowieści Ity Heinze-Greenberg „Erich Mendelsohn – Olsztyn – Jerozolima – San Francisco”.

To fascynująca, intelektualna podróż śladami Ericha Mendelsohna, od dzieciństwa i młodości w Prusach Wschodnich, poprzez Niemcy, Wielką Brytanię, Palestynę (dzisiejszy Izrael), aż po Stany Zjednoczone.
Pełna błyskotliwych spostrzeżeń pogoń za oryginalnym artystą, spodoba się nie tylko architektom, ale wszystkim tym, którzy cenią sobie biografie intelektualistów, fascynują się historią, historią sztuki, dziejami ludzkiej myśli. Erich Mendelsohn z pewnością był osobą interesującą – ekscentrykiem, architektem o indywidualnym spojrzeniu, kreatorem życia jako sztuki i jak sam o sobie mówił: człowiekiem Orientu z Prus Wschodnich.

Do końca VIII Festiwalu Mendelsohna, czyli do 30 listopada, trzecie, rozszerzone wydanie książki Ity Heinze-Greenberg w promocyjnej cenie 30 złotych.

Zamówienia można składać: dystrybucja@borussia.pl

fot. Joanna Wilengowska

„Czarne mleko” 85. rocznica Nocy Pogromów | czwartek, 9 listopada godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W czwartek 9 listopada o godz. 17 zapraszamy do Domu Mendelsohna na wieczór poświęcony Nocy Pogromów. 85 lat temu w całych hitlerowskich Niemczech, między innymi w Olsztynie, zapłonęły synagogi, niszczono żydowskie sklepy i mieszkania. Aresztowano kilkadziesiąt tysięcy osób. Noc Pogromów była preludium Zagłady. O tych wydarzeniach opowie Aleksander Suhak. Natomiast członkinie Borussiańskiego Dramatycznego Kółka przeczytają kilka wierszy poświęconych prześladowanym. Wśród utworów znajdzie się „Fuga śmierci” Paula Celana, zaczynająca się od słów: – Czarne mleko poranku pijemy wieczorem…

Zapraszamy!

***

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Marianna Nowicka

Toń. Mazurska głębia – spotkanie autorskie z Ishbel Szatrawską | sobota, 4 listopada godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę 4 listopada o godz. 16.00 zapraszamy na rozmowę z Ishbel Szatrawską o jej najnowszej książce pt. „Toń”. Autorka brawurowego dramatu „Żywot i śmierć pana Hersha Liebkina z Sacramento w stanie Kalifornia” tym razem proponuje czytelnikom powieść osadzoną w wojennych i powojennych realiach mazurskich.
Od upadku Prus Wschodnich i ich stolicy Königsbergu, poprzez bezprawie i chaos pierwszych lat na tzw. Ziemiach Odzyskanych, po współczesność i kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Tylko odwrotnie, burząc chronologię, stereotypy i literackie przyzwyczajenia. Realizm czy budowanie nowej mitologii? Diagnoza mazurskiego fatum? Z pewnością poruszający obraz splątanych ludzkich losów i niezawinionego cierpienia.
Rozmowę z naszą gościnią poprowadzi Joanna Wilengowska.
Fragmenty powieści „Toń” przeczyta Małgorzata Rydzewska – aktorka Teatru im. Stefana Jaracza

Partnerem wydarzenia jest Teatr im. Stefana Jaracza

Ishbel Szatrawska – ur. 1981 w Olsztynie. Dramatopisarka, powieściopisarka, felietonistka „Polityki”. Absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego w Olsztynie i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka m.in. „Wolnego strzelca” i „Żywotu i śmierci pana Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia”, za który otrzymała m.in. nominację do Paszportu Polityki, Wawrzyn – Literacką Nagrodę Warmii i Mazur 2023 i nagrodę Olśnienia Empiku. „Toń” została wydana nakładem Wydawnictwa Cyranka we wrześniu 2023 i jest jej pierwszą powieścią. Mieszka i pracuje w Krakowie.

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Bogdan Frymorgen

„Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat” – spotkanie z Mikołajem Grynbergiem | piątek, 27 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Naszym gościem podczas Festiwalu Mendelsohna będzie w piątek, 27 października Mikołaj Grynberg. Na rozmowę z pisarzem, fotografem, autorem reportaży, zatytułowane „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”, zaprasza Ewa Romanowska – politolożka i edukatorka, członkini Zarządu Fundacji „Borussia”.

W czasie spotkania z Mikołajem Grynbergiem porozmawiamy o tym, co jego książka „Jezus umarł w Polsce” (Wydawnictwo Agora 2023) mówi nam o współczesnej Polsce – o stanie państwa i prawa, ale przede wszystkim o wartościach ważnych dziś dla Polek i Polaków w wymiarze zarówno indywidualnym, jak i społecznym.

Zadamy sobie pytanie, czy jesteśmy w momencie, kiedy konieczne jest zredefiniowanie naszej opowieści o sobie samych, w której tradycyjnie takie wartości jak gościnność i religijność dla wielu odgrywały ważną rolę. Czy jako społeczeństwo jesteśmy gotowi na zmiany, które dzieją się na naszych oczach?

Porozmawiamy również o granicach, tych fizycznych i tych wewnętrznych, które regulują nasze poruszanie się i bycie we współczesnym świecie.

Serdecznie zapraszamy do wspólnego poszukiwania odpowiedzi!

Wstęp wolny!

* * *
Mikołaj Grynberg
Pisarz i fotograf, z wykształcenia psycholog. Autor albumów „Dużo kobiet” (2009) i „Auschwitz – co ja tu robię?” (2010). Jego zdjęcia były prezentowane niemal na całym świecie. Wydał zbiory rozmów „Ocaleni z XX wieku” (2012). „Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne” (2014) i „Księga wyjścia” (2018) oraz dwa tomy opowiadań: „Rejwach” (2017), który był nominowany do Nagrody Literackiej Nike i Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus a jego amerykańskie wydanie w przekładzie Seana Gaspera Bye znalazło się w finale National Jewish Book Awards 2022 oraz było nominowane do The Sami Rohr Prize for Jewish Literature oraz „Poufne” (2020). W 2021 roku zadebiutował jako reżyser filmem dokumentalnym „Dowód tożsamości” wyprodukowanym przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Od lat zajmuje się problematyką i historią polskich Żydów w XX wieku zadając sobie i swoim rozmówcom pytania o to, jak to jest być Żydem w Polsce i co to tak naprawdę znaczy. Od kilku lat prowadzi warsztaty pisania historii osobistych.
W lipcu, nakładem Wydawnictwa Agora, ukazała się jego najnowsza książka „Jezus umarł w Polsce”.

„Jezus umarł w Polsce”
Tu była cisza spokój, ptaszki śpiewały, aż któregoś dnia zamiast ptaszków usłyszeliśmy dźwięki helikopterów. Potem zaczęło się znajdować buty i ubrania. Potem ludzi.
Nikt z bohaterek i bohaterów tej książki nie wiedział, co ich czeka, kiedy pierwszy raz zdecydowali się pomóc uchodźcom. Nie wiedzieli, że będą musieli ukrywać się nie tylko przed służbami państwa, ale również przed swoimi sąsiadami. Że pomaganie nada ich życiu największy sens, ale też odbierze spokój, życie rodzinne, czasami pracę, wypali w nich nieusuwalne emocjonalne piętno. Tymczasem państwo polskie wciąż nie umie zapobiec kryzysowi humanitarnemu na granicy białoruskiej, bo wybiera rozwiązania siłowe zamiast sięgać po systemowe. Konsekwencją tego są dziesiątki ofiar, o których już dzisiaj wiemy i setki, o których dowiemy się w przyszłości.
Ludzie, których głosy wybrzmiewają w tej książce, wzięli odpowiedzialność za tę sferę, która została porzucona przez państwo. Dzisiaj są obiektami prześladowań, kiedyś będą kolejnym w historii Polski listkiem figowym. Wyznawcy boga, honoru i ojczyzny ich właśnie będą niedługo nosić na sztandarach. By zapomnieć o hańbie polskich służb, im właśnie będą budować pomniki, ale znowu będzie za późno.

* * *

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Mikołaj Starzyński

Pokaz filmu „Hannah Arendt” w ramach Festiwalu Mendelsohna | niedziela 22.10.2023 r. godz. 13.00 | Kino Studyjne Awangarda 2

W ramach VIII Festiwalu Mendelsohna pod hasłem „Czas” zapraszamy na pokaz filmu „Hannah Arendt” w reż. Margarethe von Trotta (2012), który odbędzie się w niedzielę, 22 października 2023 r. o godz. 13.00 w Kinie Studyjnym Awangarda 2 (pl. Jana Pawła II 2/3).

Pokaz poprzedzi wprowadzenie dr hab. Doroty Sepczyńskiej z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, poświęcone postaci Hannah Arendt, niemiecko-amerykańskiej teoretyczki polityki, filozofki i publicystki. Ta jedna z najbardziej wpływowych myślicielek XX wieku spędziła dzieciństwo w Królewcu.

Udział w pokazie jest bezpłatny.
Osoby zainteresowane udziałem w pokazie prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, dostępnego pod poniższym linkiem:
https://forms.gle/P5dUfuGQjmjk3nYv5
Link do formularza będzie dostępny do piątku 20.10. do godz. 17.00.
Udział w pokazie będzie możliwy po otrzymaniu na podany w zgłoszeniu adres mailowy pisemnego potwierdzenia udziału.

Zachęcamy do udziału!

Organizatorami pokazu są Fundacja „Borussia” i Kino Studyjne Awangarda 2.
Partnerzy wydarzenia: Goethe-Institut w Warszawie, Aurora Films

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

„Dziedzictwo kłopotliwe czy zapomniane? Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska” | piątek 20 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W piątek, 20 października zapraszamy na wieczór z dr. Leszkiem Jodlińskim – historykiem sztuki, politologiem, muzeologiem i wydawcą. Spotkanie „Dziedzictwo kłopotliwe czy zapomniane? Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska”, które odbędzie się w Domu Mendelsohna, poprowadzi Aleksander Suhak – historyk i edukator.

Podczas spotkania chcemy wspólnie przyjrzeć się przestrzeni kulturowej Śląska i przypomnieć niemiecko-żydowskich mieszkańców tych ziem, których historia dobiegła tragicznego kresu wraz z zakończeniem II wojny światowej. W swojej książce „Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska” wnikliwie i ze znawstwem opisuje je Leszek Jodliński, nie tylko przybliżając ich indywidualne losy, lecz także umieszczając je w szerszym kontekście historycznym.

Wśród bohaterów książki Leszka Jodlińskiego znajduje się m.in. Erwin Weichmann, lokalny przedsiębiorca i kupiec, na zlecenie którego Erich Mendelsohn zaprojektował w Gliwicach dom tekstylny Weichmanna (Seidenhaus Weichmann).

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

Paertnerem wydarzenia jest Wydawnictwo AZORY.
* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Archiwum L. Jodlińskiego

„Mizrach – symbole niosą nadzieję” – kreatywne warsztaty międzypokoleniowe | sobota, 14 października. godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę, 14 października o godz. 16.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna dzieci i osoby dorosłe, zainteresowane udziałem w międzypokoleniowych warsztatach kreatywnych „Mizrach – symbole niosą nadzieję”.

Podczas warsztatów uczestnicy wykonają ozdobne dekoracje zwane MIZRACHEM. Mizrach to z języka hebrajskiego „wschód”. W żydowskiej sztuce nazwą tą określa się także ozdobne tablice, zawieszane w domach i synagogach na ścianie wschodniej, dla zaznaczenia kierunku świętego miasta. Prowadząca warsztaty Ewa Pohlke opowie o tradycji tworzenia mizrachów, typowych symbolach i motywach oraz ich znaczeniu.

Do tworzenia mizrachów uczestnicy warsztatów użyją nożyczek, kolorowego papieru, bibuły, kolorowych flamastrów i gotowych szablonów. Wszystkie niezbędne materiały zapewniają organizatorzy, ale można też przynieść ze sobą własne materiały lub narzędzia. Gotowe dekoracje uczestnicy będą mogli zabrać po zajęciach do domu.

Zajęcia potrwają ok. 2 godzin.

Wstęp bezpłatny. Ilość miejsc ograniczona.

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Ewa Pohlke

„Od Bet Tahary do Domu Mendelsohna” – cykl spotkań poświęcony historii i współczesnej funkcji budynku | sobota, 14 października godz. 11.00-15.00 | Dom Mendelsohna

W 2023 r. mija 110 lat od powstania Bet Tahary – pierwszej realizacji Ericha Mendelsohna (1887-1953), patrona naszego festiwalu, architekta-wizjonera, urodzonego w Olsztynie.
Dzięki wieloletnim staraniom Stowarzyszenia WK „Borussia” i Fundacji „Borussia”, zapoczątkowanych jeszcze w koniec lat 90., w latach 2005-2012 ten historyczny budynek przeszedł gruntowny remont, a dzięki pieczołowitej konserwacji odzyskał dawny blask.
Od 2013 r. odrestaurowana przestrzeń zabytkowego budynku łączy w sobie kilka funkcji – jest udostępniana zwiedzającym, którzy przyjeżdżają z całego świata, by zobaczyć pierwsze dzieło słynnego architekta zachowane w jego rodzinnym Olsztynie. Na co dzień jest to także miejsce edukacji obywatelskiej i niezależnej kultury: odbywają się tu warsztaty, wykłady, działania edukacyjne dla dorosłych i młodzieży, koncerty, spotkania literackie, muzyczne i filmowe, organizowane przez grupę społeczników i wolontariuszy, skupionych wokół „Borussii”. Mija dokładnie dekada, od kiedy Bet Tahara „odzyskała nowe życie”, stając się Domem Mendelsohna.

Z tej okazji podczas Festiwalu Mendelsohna zapraszamy w sobotę 14.10. na cykl spotkań poświęconych historii i współczesnej funkcji budynku pt. „Od Bet Tahary do Domu Mendelsohna”. Rozpoczną się one o godz. 11.00 w Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2).

W programie:

godz. 11.00
▶️ Historia i symbolika zapisana w przestrzeni Bet Tahary – oprowadzanie po Domu Mendelsohna
Prowadzenie: Ewa Pohlke i Ewa Romanowska (Olsztyn)

godz. 12.00
Od Bet Tahary do Domu Mendelsohna – seminarium z okazji 110-lecia powstania budynku
▶️ „Konserwacja i restauracja żydowskiego domu przedpogrzebowego/ Bet Tahary w Olsztynie”
Julia Martino (Toruń)
▶️ „Bet Tahara – pierwsza realizacja architekta Ericha Mendelsohna”
dr Ryszard Nakonieczny (Gliwice)
▶️ „Dom Mendelsohna – historia i pamięć”
Kornelia Kurowska, Ewa Romanowska (Olsztyn)
▶️ Dyskusja i podsumowanie

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Jacek Sztorc

Kornelia Kurowska

// Julia Martino
dyplomowana konserwator dzieł sztuki, specjalizująca się w badaniach i konserwacji zabytków architektury z XIX i XX wieku

// dr Ryszard Nakonieczny
adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach, współautor i redaktor książek, edukator, organizator spacerów architektonicznych, dziesięciu edycji Festiwalu Ogrodów w Katowicach; kurator wystaw.

Ewa Pohlke

Ewa Romanowska

BACK