„Dziedzictwo kłopotliwe czy zapomniane? Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska” | piątek 20 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W piątek, 20 października zapraszamy na wieczór z dr. Leszkiem Jodlińskim – historykiem sztuki, politologiem, muzeologiem i wydawcą. Spotkanie „Dziedzictwo kłopotliwe czy zapomniane? Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska”, które odbędzie się w Domu Mendelsohna, poprowadzi Aleksander Suhak – historyk i edukator.

Podczas spotkania chcemy wspólnie przyjrzeć się przestrzeni kulturowej Śląska i przypomnieć niemiecko-żydowskich mieszkańców tych ziem, których historia dobiegła tragicznego kresu wraz z zakończeniem II wojny światowej. W swojej książce „Puste krzesła. Historie Żydów ze Śląska” wnikliwie i ze znawstwem opisuje je Leszek Jodliński, nie tylko przybliżając ich indywidualne losy, lecz także umieszczając je w szerszym kontekście historycznym.

Wśród bohaterów książki Leszka Jodlińskiego znajduje się m.in. Erwin Weichmann, lokalny przedsiębiorca i kupiec, na zlecenie którego Erich Mendelsohn zaprojektował w Gliwicach dom tekstylny Weichmanna (Seidenhaus Weichmann).

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

Paertnerem wydarzenia jest Wydawnictwo AZORY.
* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Archiwum L. Jodlińskiego

„Mizrach – symbole niosą nadzieję” – kreatywne warsztaty międzypokoleniowe | sobota, 14 października. godz. 16.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę, 14 października o godz. 16.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna dzieci i osoby dorosłe, zainteresowane udziałem w międzypokoleniowych warsztatach kreatywnych „Mizrach – symbole niosą nadzieję”.

Podczas warsztatów uczestnicy wykonają ozdobne dekoracje zwane MIZRACHEM. Mizrach to z języka hebrajskiego „wschód”. W żydowskiej sztuce nazwą tą określa się także ozdobne tablice, zawieszane w domach i synagogach na ścianie wschodniej, dla zaznaczenia kierunku świętego miasta. Prowadząca warsztaty Ewa Pohlke opowie o tradycji tworzenia mizrachów, typowych symbolach i motywach oraz ich znaczeniu.

Do tworzenia mizrachów uczestnicy warsztatów użyją nożyczek, kolorowego papieru, bibuły, kolorowych flamastrów i gotowych szablonów. Wszystkie niezbędne materiały zapewniają organizatorzy, ale można też przynieść ze sobą własne materiały lub narzędzia. Gotowe dekoracje uczestnicy będą mogli zabrać po zajęciach do domu.

Zajęcia potrwają ok. 2 godzin.

Wstęp bezpłatny. Ilość miejsc ograniczona.

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Ewa Pohlke

„Od Bet Tahary do Domu Mendelsohna” – cykl spotkań poświęcony historii i współczesnej funkcji budynku | sobota, 14 października godz. 11.00-15.00 | Dom Mendelsohna

W 2023 r. mija 110 lat od powstania Bet Tahary – pierwszej realizacji Ericha Mendelsohna (1887-1953), patrona naszego festiwalu, architekta-wizjonera, urodzonego w Olsztynie.
Dzięki wieloletnim staraniom Stowarzyszenia WK „Borussia” i Fundacji „Borussia”, zapoczątkowanych jeszcze w koniec lat 90., w latach 2005-2012 ten historyczny budynek przeszedł gruntowny remont, a dzięki pieczołowitej konserwacji odzyskał dawny blask.
Od 2013 r. odrestaurowana przestrzeń zabytkowego budynku łączy w sobie kilka funkcji – jest udostępniana zwiedzającym, którzy przyjeżdżają z całego świata, by zobaczyć pierwsze dzieło słynnego architekta zachowane w jego rodzinnym Olsztynie. Na co dzień jest to także miejsce edukacji obywatelskiej i niezależnej kultury: odbywają się tu warsztaty, wykłady, działania edukacyjne dla dorosłych i młodzieży, koncerty, spotkania literackie, muzyczne i filmowe, organizowane przez grupę społeczników i wolontariuszy, skupionych wokół „Borussii”. Mija dokładnie dekada, od kiedy Bet Tahara „odzyskała nowe życie”, stając się Domem Mendelsohna.

Z tej okazji podczas Festiwalu Mendelsohna zapraszamy w sobotę 14.10. na cykl spotkań poświęconych historii i współczesnej funkcji budynku pt. „Od Bet Tahary do Domu Mendelsohna”. Rozpoczną się one o godz. 11.00 w Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2).

W programie:

godz. 11.00
▶️ Historia i symbolika zapisana w przestrzeni Bet Tahary – oprowadzanie po Domu Mendelsohna
Prowadzenie: Ewa Pohlke i Ewa Romanowska (Olsztyn)

godz. 12.00
Od Bet Tahary do Domu Mendelsohna – seminarium z okazji 110-lecia powstania budynku
▶️ „Konserwacja i restauracja żydowskiego domu przedpogrzebowego/ Bet Tahary w Olsztynie”
Julia Martino (Toruń)
▶️ „Bet Tahara – pierwsza realizacja architekta Ericha Mendelsohna”
dr Ryszard Nakonieczny (Gliwice)
▶️ „Dom Mendelsohna – historia i pamięć”
Kornelia Kurowska, Ewa Romanowska (Olsztyn)
▶️ Dyskusja i podsumowanie

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Jacek Sztorc

Kornelia Kurowska

// Julia Martino
dyplomowana konserwator dzieł sztuki, specjalizująca się w badaniach i konserwacji zabytków architektury z XIX i XX wieku

// dr Ryszard Nakonieczny
adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach, współautor i redaktor książek, edukator, organizator spacerów architektonicznych, dziesięciu edycji Festiwalu Ogrodów w Katowicach; kurator wystaw.

Ewa Pohlke

Ewa Romanowska

„Słowo to jabłko, śliwka, sen…” – spotkanie z poezją jidysz | Piątek, 13 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

W piątek, 13 października o godz. 17.00 zapraszamy do Domu Mendelsohna na wieczór „Słowo to jabłko, śliwka, sen…” – będzie to spotkanie z poetkami jidysz i ich twórczością.

Gościnią wieczoru jest Karolina Szymaniak, tłumaczka i redaktorka przekrojowej antologii ich utworów „Moja dzika koza”, która ukazała się nakładem wydawnictwa „Austeria”.

Podczas wieczoru będzie można usłyszeć polskie przekłady kilkunastu wybranych wierszy w wykonaniu Borussiańskiego kółka dramatycznego, kierowanego przez Ewę Mazgal.

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Kantata BHP – koncert interaktywny |Festiwal dźwięku Sonikalia | Dom Mendelsohna | 5 pażdzierniak godz. 17.00

Kantata BHP
koncert interaktywny
muzyka: Jarek Kordaczuk
wykonawcy:
Izabela Kościesza – sensory zbliżeniowe
Jarek Kordaczuk – monoctone
Publiczność – partia wokalna

Dlaczego kantata? Co ma ta niesceniczna forma muzyki wokalno-instrumentalnej wspólnego z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy?… Ano może przynajmniej tyle, że jedno i drugie trzeba znać śpiewająco 🙂 Forma kantaty jest bardzo pojemna pod względem treści słownej. Mieszczą się w niej różne gatunki literackie. Skoro Johann Sebastian Bach napisał kantatę o kawie, to dlaczego my nie moglibyśmy zaśpiewać o tym co i jak robić, żeby przy pracy, nauce czy zabawie było bezpiecznie? Okazuje się, że przepisy BHP to bardzo bogata i różnorodna literatura. I ileż w niej wewnętrznej ekspresji! Oj tak, niektóre przepisy BHP są łagodnymi zaleceniami, inne niemalże okrutnymi groźbami. W trakcie ich lektury napięcie niezmiennie rośnie. Jarek Kordaczuk i Izabela Kościesza najpierw wprowadzą nas w zagadnienia wykonawcze związane z poszczególnymi przepisami BHP, by potem poprowadzić wspólne (z publicznością) wykonanie artystycznej interpretacji owego przepisu. Bawiliście się już kiedyś w coś takiego? Nie?… Zapraszamy.

Więcej o wydarzeniu: https://sonikalia.pl/edycja-2023/program/kantata-bhp/

Bądź turystą na własnym osiedlu! – spacer z przewodniczką po Osiedlu Grunwaldzkim | sobota 7 października 2023

Bądź turystą na własnym osiedlu!
Dawne Dolne Przedmieście w Olsztynie, dziś Osiedle Grunwaldzkie – sporo jest tu do zobaczenia i do odkrycia. Jest i fascynująca historia średniowieczna Kaplicy Jerozolimskiej, i tradycje gminy żydowskiej, i intensywny rozwój przed pierwszą wojną światową, i wspomnienia po PRL, i czasy najnowsze. To tu właśnie stoi skromnie kandydat do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (i nie jest to żart). Czas na odkrycie własnej dzielnicy na własnych nogach, z małą pomocą przewodnika.
Spacer poprowadzi Joanna Piotrowska, znawczyni dziejów miasta, związana zawodowo z Narodowym Instytutem Dziedzictwa.
Zapraszamy do udziału!
Zbiórka na Moście Jana, przy pomniku św. Jana Nepomucena o godz. 12.00 w sobotę 7 października.
* * *
Festiwal Mendelsohna 2023 „CZAS”
Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.
* * *
Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil
Fot. Archiwum Borussii

Koncert Marii KA „Di szajchesn די שַ ײַכותן” | sobota 7 października godz. 18.00 | Dom Mendelsohna

W sobotę, 7 października zapraszamy na kolejne wydarzenie podczas Festiwalu Mendelsohna – solowy koncert Marii Ka „Di szajchesn די שַ ײַכותן” [Połączenia].

Maria Ka to autorka tekstów, kompozytorka, pianistka i wokalistka śpiewająca w wielu językach, obecnie przede wszystkim w jidysz.
Na koncert w Domu Mendelsohna złożą się jej autorskie utwory oraz nowe wykonania piosenek żydowskich, zaadaptowanych do kobiecej perspektywy. Czekają nas wyjątkowe muzyczne doświadczenia – ukazujące nowe, innowacyjne oblicza muzyki jidysz, zanurzone we współczesnych środkach artystycznego wyrazu. Będą to elektroniczno-alternatywne podróże z elementami tradycyjnymi, podejmujące istotne kwestie społeczne i tożsamościowe – obecne od lat, lecz w muzyce Marii Ka zyskujące nowoczesną formułę.

Maria Ka jest dwukrotną laureatką (2021, 2022) Nagrody Publiczności oraz Nagrody Jury konkursu „Bubbe Awards, przyznawanej przez Instytut Muzyki Żydowskiej w Brazylii.
Występowała na wielu festiwalach, m.in. Yiddish New York, Weimarer Filmsommer, Open’er, Warszawa Singera, Jüdische Woche Leipzig, Zbliżenia, Shalom Polin. Współpracuje z The Klezmer Institute, Polnisches Institut Berlin, Muzeum POLIN, Miasto Gdańsk, Uniwersytet SWPS, Uniwersytet Gdański. Jako aktorka wzięła udział w amerykańsko-polskiej koprodukcji nt. dziejów Archiwum Ringelbluma pt. Who will write our history? (2018). W gdańskiej synagodze prowadziła wykłady w ramach Uniwersytetu Otwartego Bejt – Meir oraz zajęcia śpiewu w języku jidysz.

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

* * *
Festiwal Mendelsohna 2023 „CZAS”

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

„Dziady i dybuki” – spotkanie autorskie z Jarosławem Kurski | piątek 6 października godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Spotkanie z Jarosławem Kurskim otworzy ósmy Festiwal Mendelsohna, którego leitmotivem jest w tym roku „Czas”. Odbędzie się ono w piątek, 6 października o godz. 17.00 w Domu Mendelsohna.

Organizatorzy zapraszają na rozmowę z Jarosławem Kurskim o „Dziadach i dybukach”, czyli książce, w której wielka historia splata się z tą najmniejszą, rodzinną, w której poszukiwania genealogiczne są jednocześnie przyczynkiem do poznania samego siebie, a przodkowie potrafią naprawdę zaskoczyć swojego potomka.

Wybitny dziennikarz i publicysta mierzy się także z mnogością życiowych postaw i strategii przetrwania swoich antenatów w obliczu historycznych kataklizmów i ze środkowoeuropejską zawiłością losów. A co najciekawsze i najbardziej bolesne – z zawiłością relacji polsko-żydowskich. To pełna emocji oraz intelektualnych przygód podróż w przeszłość i tak też zapowiada się spotkanie z jej autorem.

Prowadzenie: Joanna Wilengowska

Serdecznie zapraszamy! Wstęp wolny!

Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Samorząd Miasta Olsztyna i Fundacja im. Róży Luksemburg.

* * *

Motyw graficzny: Ewa Pohlke
Oprawa graficzna: Andrij Fil

Alicja w krainie słów – jubileusz Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej | piątek, 22 września 2023 r. godz. 17.00 Dom Mendelsohna

Zapraszamy na spotkanie „Alicja w krainie słów”, czyli na świętowanie jubileuszu Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej – olsztyńskiej poetki, autorki słuchowisk radiowych, polonistki, animatorki kultury, laureatki wielu nagród literackich, członkini założycielki Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia”.

Autorka kultowego poematu „Autobus do Mokin”. Opublikowała m.in. „Wiersze wybrane” (Olsztyn 1999), zbiór wierszy „Śnieżnik. Wiersze elektroniczne” (Olsztyn 2006), „Cno” (Olsztyn 2016), zbiór słuchowisk pt. „Baby Pruskie”, wydany nakładem Borussii. Jej słuchowisko radiowe „Gdzie jest ten tani kupiec” zostało wyróżnione nagrodą Grand Prix Europe. Związana z kręgiem literackim Borussii. Wieloletnia przewodnicząca oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Olsztynie.

Partner: Goethe-Institut w Warszawie
Fot. Agnieszka Cichoń-Kamińska redines photography
Motyw graficzny: Andrij Fil

Erich Mendelsohn – w drodze” – spotkanie z prof. Itą Heinze-Greenberg | Piątek, 15 września godz. 17.00 | Dom Mendelsohna

Serdecznie zapraszamy na wieczór z prof. Itą Heinze-Greenberg, organizowany przez Fundację „Borussia” i Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa „Borussia” 15 września o godz. 17.00 w Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2, Olsztyn).

70 lat temu, 15 września 1953 r. w San Francisco zmarł Erich Mendelsohn, wybitny architekt i twórca, pochodzący z Olsztyna. W roku 2023 przypada także 110. rocznica powstania Bet Tahary – pierwszego budynku projektu Ericha Mendelsohna, który po remoncie i adaptacji przeprowadzonej przez „Borussię” stał się Domem Mendelsohna – miejscem edukacji obywatelskiej i niezależnej kultury. Naszą działalność programową prowadzimy w tym miejscu od 10 lat.
Z okazji tych rocznic nakładem „Borussii” ukazuje się III zmienione wydanie esejów biograficznych o Mendelsohnie „Erich Mendelsohn. Olsztyn – Jerozolima – San Francisco” autorstwa prof. Ity Heinze-Greenberg z Politechniki w Zurychu. Ta wybitna biografka i znawczyni dorobku niemiecko-żydowskiego architekta na zaproszenie „Borussii” odwiedzi Olsztyn i będzie gościnią spotkania „Erich Mendelsohn – w drodze”, które odbędzie się 15 września. Rozmowę z nią poprowadzi Kornelia Kurowska z „Borussii”.

Podczas spotkania książkę „Erich Mendelsohn. Olsztyn – Jerozolima – San Francisko” będzie można nabyć w specjalnej promocyjnej cenie.
Spotkanie w j. niemieckim z tłumaczeniem na polski. Tłumaczenie: dr Barbara Sapała
Serdecznie zapraszamy do udziału i odwiedzenia tego dnia Domu Mendelsohna.
Wstęp wolny!

* * *
prof. Ita Heinze-Greenberg – emerytowana profesorka Politechniki Federalnej (ETH) w Zurychu, gdzie w latach 2012-2019 pracowała w Instytucie Historii i Teorii Architektury (gta). Tytuł doktorski uzyskała na Uniwersytecie w Bonn na podstawie pracy poświęconej budowlom Ericha Mendelsohna w Mandacie Palestyny. Wykładała i prowadziła prace badawcze na różnych uczelniach, m.in. w Izraelskim Instytucie Technicznym Technion w Hajfie (1984-1998), w Akademii Besaleela w Jerozolimie (1993), na Uniwersytecie w Augsburgu (1999), Uniwersytecie Technicznym w Delft (2004-2005) i na Uniwersytecie Technicznym w Monachium (2008-2012). Liczne publikacje Ity Heinze-Greenberg poświęcone są Erichowi Mendelsohnowi, ale także badaniom nad architekturą XIX i XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem procesów narodowotwórczych, konstruktów tożsamościowych i zagadnień migracji.

* * *

Organizatorzy: Fundacja „Borussia”, Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa „Borussia”
Wsparcie finansowe: Goethe-Institut w Warszawie

BACK